विहग
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहगः, पुं, (विहायसा गच्छतीति । गम् + “प्रिय- वशेति ।” ३ । २ । ३८ । इत्यत्र “डेच विहायसो विहादेशो वक्तव्यः ।” इति काशिकोक्तेः डप्रत्यये विहायःशब्दस्य विहादेशः ।) पक्षी । इत्य- मरः ॥ (यथा, भागवते । ४ । १८ । २४ । “सुपर्णवत्सा विहगाश्चरञ्चाचरमेव च ॥”) बाणः । (यथा, महाभारते । ७ । १९३ । ४० । “अयोमुखैश्च विहगैर्द्रावयिष्ये महारथान् ॥”) सूर्य्यः । चन्द्रः । इति शब्दरत्नावली ॥ ग्रहः । इति धरणिः ॥
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहग पुं।
पक्षी
समानार्थक:खग,विहङ्ग,विहग,विहङ्गम,विहायस्,शकुन्ति,पक्षिन्,शकुनि,शकुन्त,शकुन,द्विज,पतत्रिन्,पत्रिन्,पतग,पतत्,पत्ररथ,अण्डज,नगौकस्,वाजिन्,विकिर,वि,विष्किर,पतत्रि,नीडोद्भव,गरुत्मत्,पित्सन्त्,नभसङ्गम,पतङ्ग,वयस्
2।5।32।1।3
खगे विहङ्गविहगविहङ्गमविहायसः। शकुन्तिपक्षिशकुनिशकुन्तशकुनद्विजाः॥
अवयव : पक्षिपक्षः,पक्षमूलम्,अण्डम्
वैशिष्ट्यवत् : पक्षिशब्दः,पक्षिगतिविशेषः
वृत्तिवान् : पक्षीणां_हन्ता
: गरुडः, कपोतः, श्येनः, उलूकः, भरद्वाजपक्षी, खञ्जनः, कङ्कः, चाषः, भृङ्गः, काष्ठकुट्टः, चातकपक्षी, कुक्कुटः, चटकः, अशुभवादिपक्षिविशेषः, अशुभपक्षिभेदः, कोकिलः, काकः, कालकण्ठकः, चिल्लः, गृध्रः, शुकः, क्रौञ्चः, बकः, सारसः, चक्रवाकः, कलहंसः, कुररः, हंसः, आडिः, जतुका, तैलपायिका, मयूरः, पक्षिजातिविशेषः, भासः, मत्स्यात्खगः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्येतरः, जन्तुः, पक्षी
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहग¦ पुंस्त्री॰ विहायसा गच्छति गम--ड नि॰।
१ पक्षिणिअमरः स्त्रियां ङीष्।
२ बाणे
३ सूर्य्ये
४ चन्द्रे
५ मेथेच पु॰ शब्दरत्ना॰।
६ सूर्य्यादिग्रहे पु॰ धरणिः।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहग¦ m. (-गः)
1. A bird.
2. A cloud.
3. An arrow.
4. The sun.
5. The moon.
6. A planet. E. विह for विहायस् in the sky, and ग who goes.
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहगः [vihagḥ], [विहायसा गच्छति गम्-ड नि˚]
A bird; skygoer; हैडिम्बश्च महावीर्यो विहगो मटूलोपमः Mb.3.144.24; वीचिक्षोभस्तनितविहगश्रेणिकाञ्चीगुणायाः Me.28; Ṛs.1.23.
A cloud.
An arrow; अयोमुखैश्च विहगैर्द्रावयिष्ये महारथान् Mb.7.195.43.
The sun.
The moon.
A planet in general.
A particular configuration of stars (all planets being situated in the 4th and the 1th houses).
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
विहग/ विह-ग विहं-गetc. See. under वि-1. हाbelow.
विहग/ विह--ग m. " sky-goer " , a bird MBh. Ka1v. etc.
विहग/ विह--ग m. an arrow MBh. vii , 9021
विहग/ विह--ग m. the sun L.
विहग/ विह--ग m. the moon L.
विहग/ विह--ग m. a planet L.
विहग/ विह--ग m. a partic. configuration of stars (when all the planets are situated in the 4th and 10th houses) VarBr2S.