उल्मुक

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुकम्, क्ली, (ओषतीति । उष दाहे + उल्मुकदर्वीति निपातनात् धातोः षस्य लः मुकप्रत्ययश्च ।) अ- ङ्गारः । इत्यमरः ॥ (यथा, शतपथब्राह्मणे ६ । २ । ७ “अन्वाहार्य्यपचनादुल्मुकमादाय” । वृष्णिवंशीय- राजा । यथा, महाभारते २ । निमन्त्रितराजा- गमने ३४ । १६ । “उल्मुको निशठश्चैव वीरश्चाङ्गावहस्तथा । वृष्णयो निखिलाश्चान्ये समाजग्मुर्महारथाः” ॥)

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुक नपुं।

अर्धदग्धकाष्ठम्

समानार्थक:अलात,उल्मुक

2।9।30।1।4

हसन्यप्यथ न स्त्री स्यादङ्गारोऽलातमुल्मुकम्. क्लीबेऽम्बरीषं भ्राष्ट्रो ना कन्दुर्वा स्वेदनी स्त्रियाम्.।

पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, अचलनिर्जीववस्तु

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुक¦ न॰ उष--दाहे मुक, षस्य लः।

१ ज्वलदङ्गारे अमरः।

२ वृष्णिभेदे
“उल्मुकोनिशठश्चैव वीरश्चाङ्गावहस्तथा भा॰ स॰

३३ अ॰

३ अग्न्याधानार्थे ज्वलदङ्गारे च।
“अन्वहा-र्य्यपचनादुल्मुकमादायोदङ् परेत्य जुहोति” शत॰ ब्रा॰

२ ,

६ ,

२ ,

७
“उद्यत एवैष आग्नीध्रीयोऽग्निर्भवत्यथैत एकैकमेवो-ल्मुकमादाय यथाधिक्यं विपरायन्ति तैरेव तेषामुल्मुकैःप्रघ्नन्तीति”

४ ,

६ ,

८ ,

७ । उल्मुके भवः यत्। उल्-मुखसाध्ये त्रि॰।
“अथ हैक उल्मुक्येन दहन्ति” शत॰ ब्रा॰

१२ ,

५ ,

१ ,

१६ ।

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुक¦ m. (-कः)
1. A fire-brand, wood burning or burnt as charcoal.
2. The name of a prince. E. उष् to burn, मुक Una4di affix, ष is chang- ed to ल।

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुकः [ulmukḥ], A firebrand, torch. प्रकाशिताग्राः पार्थेन ज्वलदुल्मुक- पाणिना Bm.1.89.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उल्मुक n. ( Un2. iii , 84 ) a firebrand , a piece of burning charcoal used for kindling a fire S3Br. AitBr. Ka1tyS3r. A1s3vGr2. etc.

उल्मुक m. N. of a son of a बल-रामMBh. Hariv.

उल्मुक m. of a son of मनुचाक्षुषVP.

Purana index

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

(II)--a friend of जरासन्ध, who was station- ed at the eastern gate of मथुरा when it was beseiged. भा. X. ५०. ११[2].

(III)--a son of बलराम (Baladeva) and रेवती; fought with his kinsmen at प्रभास, deluded by कृष्ण. भा. XI. ३०. १७; Br. III. ७१. १६६; Vi. IV. १५. २०; V. २५. १९. [page१-247+ ३२]

Vedic Index of Names and Subjects

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Ulmuka is the common word in the Brāhmaṇas for ‘firebrand,’ from which a coal (aṅgāra) could be taken.