अभीशु
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभीशुः, पुं, (अभितः श्यति मुखं तनूकरोति, अभि + शो + कु, पृषोदरादित्वात् दीर्घः ।) प्रग्रहः । वाग्डोर इति भाषा । (“स्थिरा वसन्तु नेयोरथो अश्वा स एषां सुसंस्कृता अभीशवः” । इति ऋक् । वेदेऽस्य प्रचुरप्रयोगः ॥ किरणं । इति हलायुधः ॥
अभीशुः, स्त्री, (अभितः अश्नुते व्याप्नोति, अभि + अश + कर्त्तरि उन्, पृषोदरादित्वात् अलोपो दीर्घः ।) अङ्गुलिः । वेदेऽस्य प्रचुरप्रयोगः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभीशु¦ पु॰ अभि + अश--उन् पृ॰ अत इत्त्वम्।
१ वाहौ
“अभीशवोऽभ्यश्नुवते कर्म्मणि” निरु॰।
२ अश्वरज्जौ।
“स्थिरा वसन्तु नेयोरथो अश्वा स एषां सुसंस्कृता अभी-शवः” ऋ॰
१ ,{??}
३८ ,
१२ ,।
३ किरणे
“प्रफुल्लतापिञ्छ-निभैरभीशुभिः” माघः
“सुयन्तुभिः सर्वशासैरभी-शुभिः” ऋ॰
५ ,
४४ ,
४ , अभीशुभिः रश्मिभिः” भा॰।
४
“अङ्गुलौ च अभीशवोऽङ्गुलयः” ऋ॰ भा॰ उक्तेः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभीशु¦ m. (-शुः)
1. A ray of light.
2. A rein. f. (-शुः) A finger. E. अभि before अशू to pervade, उ affix, derivative irregular. See अभीषु।
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभीशुः [abhīśuḥ] षुः [ṣuḥ], षुः [अभि -अश् -उन्, पृषो˚ अत इत्वम्]
A rein, bridle; यैर्गुप्तान्यकुतोभयानि भुवनान्यासन्महाभीशवः Mv.5.23; तेन हि मुच्यन्तामभीशवः Ś.1.
A ray of light; प्रफुल्लता- पिच्छनिभैरभीषुभिः Śi.1.22; ˚मत् resplendent, splendid. cf. अभीशुः प्रग्रहरशिमनोः । Nm. 'अभीशुः प्रग्रहे रश्मौ' इति शाश्वतः ।
An arm (अभ्यश्नुते कर्माणि Nir.).
A finger.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अभीशु m. (fr. 1. अश्with अभिNir. iii , 9 ), chiefly Ved. rein , bridle RV. etc.
अभीशु m. ray of light Naigh.
अभीशु m. (through incorrect interpretation of दशा-भीशुSee. )arm , finger Naigh.
अभीशु m. N. of a ऋषिVBr.
Vedic Index of Names and Subjects
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Abhīśu is a common Vedic word[१] denoting the ‘reins’ or ‘bridle’ of the chariot horses. The use of the plural is due to the fact that two or four horses, possibly five (daśābhīśu ‘tenbridled’),[२] were yoked to the car.