आलयः
संस्कृतम्[सम्पाद्यताम्]
- आलयः, वसतिः, आवस्थः, गयः, निलयः, आवासः, ओकः, कायः, केतः, ग्रहः, छत्त्वरः, निकेतः, निवासः, पणः, परिगणः, परिघः, परिग्रहः, प्रतिश्रयः, वसथः, वैजयन्तः, वेशः, वेशकः, विश्रामः, श्रायः, संस्त्यायः, संवासः, संवसथः, आवास्यः, क्षयः, मानः, मनुष्यालयः, लयः।
लिङ्ग[सम्पाद्यताम्]
| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
|---|---|---|---|
| प्रथमा विभक्तिः | आलयः | आलयौ | आलयाः |
| सम्बोधनप्रथमा | आलय | आलयौ | आलयाः |
| द्वितीया विभक्तिः | आलयम् | आलयौ | आलयान् |
| तृतीया विभक्तिः | आलयेन | आलयाभ्याम् | आलयैः |
| चतुर्थी विभक्तिः | आलयाय | आलयाभ्याम् | आलयेभ्यः |
| पञ्चमी विभक्तिः | आलयात् | आलयाभ्याम् | आलयेभ्यः |
| षष्ठी विभक्तिः | आलयस्य | आलययोः | आलयानाम् |
| सप्तमी विभक्तिः | आलये | आलययोः | आलयेषु |
नाम[सम्पाद्यताम्]
- आलयः नाम गृहः, मन्दिरः।
अनुवादाः[सम्पाद्यताम्]
]
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आलयः, पुं, (आलीयतेऽस्मिन् । आ + ली + आधारे अच् ।) गृहं । इत्यमरः ॥ (यथा कुमारे १ । १ ।) “हिमालयो नाम नगाधिराजः” नैषधे, “तत्रा- मरालयमरालमरालकेशी” । रामायणे ३ काण्डे । “न हि दुष्टात्मनामार्य्या निवसन्त्यालये चिरं” । लयपर्य्यन्ते, क्ली । भागवते १ अध्याये ५ । “पिवत भागवतं रसमालयम्”) ॥
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आलयः [ālayḥ] यम् [yam], यम् [आलीयते$स्मिन्, आली-अच्]
An abode, a house, a dwelling; आलयं देवशत्रूणां सुघोरं खाण्डवं वनम् Mb.1.223.75; न हि दुष्टात्मनामार्या निवसन्त्यालये चिरम् Rām.; सर्वाञ्जनस्थानकृतालयान् Rām. who lived or dwelt in Janasthāna.
A village; मन्दरस्य च ये कोटिं संश्रिताः केचिदालयाः Rām.4.4.25.
A receptacle, seat, place; हिमालयो नाम नगाधिराजः Ku.1.1; so देवालयम्, विद्यालयम् &c.; fig. also; दुःख˚ Bg.8.15; गुण˚.
Contact. -यम् ind. Till destruction, death; पिबत भागवतं रसमालयम् Bhāg.