जघन्यज
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जघन्यजः, पुं स्त्री, (जघन्ये चरमे जायते इति । जन् + “सप्तम्यां जने र्डः ।” ३ । २ । ९७ । इति डः ।) शूद्रः । कनिष्ठे, त्रि ॥ इति मेदिनी ॥ जे, ३२ ॥ (यथा, महाभारते । १ । ६५ । १६ । “एकादशस्तथा त्वष्टा द्वादशो विष्णुरुच्यते । जघन्यजस्तु सर्व्वेषामादित्यानां गुणाधिकः ॥”)
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जघन्यज पुं।
कनिष्ठभ्राता
समानार्थक:जघन्यज,कनिष्ठ,यवीय,अवरज,अनुज
2।6।43।2।1
वर्षीयान्दशमी ज्यायान्पूर्वजस्त्वग्रियोऽग्रजः। जघन्यजे स्युः कनिष्ठयवीयोऽवरजानुजाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
जघन्यज पुं।
शूद्रः
समानार्थक:शूद्र,अवरवर्ण,वृषल,जघन्यज
2।10।1।1।4
शूद्राश्चावरवर्णाश्च वृषलाश्च जघन्यजाः। आचण्डालात्तु सङ्कीर्णा अम्बष्ठकरणादयः॥
पत्नी : शूद्रस्यभार्या
: चित्रकारादिः, शङ्खवादकः, क्षुरिः, रजकः, शौण्डिकः, अजाजीवनः, देवपूजोपजीविनः, इन्द्रजालिकः, नटः, काथिकः, मृदङ्गवादकः, करतालिकावादकः, वेणुवादकः, वीणावादकः, पक्षीणां_हन्ता, जालेन_मृगान्बध्नः, मांसविक्रयजीविः, वेतनोपजीविः, वार्तावाहकः, भारवाहकः, नीचः, दासः, परेण_संवर्धितः, अलसः, चतुरः, चण्डालः, किरातः, शबरः, पुलिन्दः, मृगवधाजीवः, चोरः, परान्नजीवनः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जघन्यज¦ पु॰ जघन्ये चरमे जायते जन--ड।
१ शूद्रे,
२ कनिष्ठेत्रि॰ मेदि॰।
“ततोविष्णुरजघन्यो जघन्यजः” हरिव॰
९ अ॰।
“जघन्यजस्तक्षकश्च श्रुतसेनेति यः सुतः” भा॰आ॰
३ अ॰ जघन्यप्रभवादयोऽप्यत्र।
“जिह्वायाः प्राप्नु-याच्छेदं जघन्यप्रभवो हि सः” मनुः।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जघन्यज¦ m. (-जः)
1. A Sudra.
2. A younger brother or younger born. E. जघन्य last, and ज born. जघन्ये चरमे जायते जन-ड | [Page279-b+ 60]
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जघन्यज/ जघन्य--ज mfn. last born , youngest , i , iii Hariv. 594
जघन्यज/ जघन्य--ज m. a younger brother W.
जघन्यज/ जघन्य--ज m. " low-born " , a शूद्रL.
जघन्यज/ जघन्य--ज m. N. of a son of प्रद्योत.