पुष्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
Apte[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुष् [puṣ], 1, 4, 9 P. (पोषति, पुष्यति, पुष्णाति, पुष्ट or पुषित)
To nourish, foster, rear, bring up, nurture; तेनाद्य वत्समिव लोकममुं पुषाण Bh.2.46; पुष्णामि चौषधीः सर्वाः Bg.15. 13; Bk.3.13;17.32.
To support, maintain, bear,
To cause to thrive or grow, unfold, develop, bring into relief; पुपोष लावण्यमयान् विशेषान् Ku.1.25; R.3.32; न तिरोधीयते स्थायी तैरसौ पुष्यते परम् S. D.3.
To increase, augment further, promote, enhance; पञ्चानामपि भूताना- मुत्कर्षं पुपुषुर्गुणाः R.4.11;9.5.
To get, possess, have, enjoy; विमुक्तः संकल्पः किमभिलषितं पुष्यति न ते Bh.3.34.
To show, exhibit, bear, display; वपुरभिनवमस्याः पुष्यति स्वां न शोभाम् Ś.1.19; Ku.7.18,78; R.16.58; 18.32; न हीश्वरव्याहृतयः कदाचित् पुष्णन्ति लोके विपरीतमर्थम् Ku.3.63; सूर्यापाये न खलु कमलं पुष्यति स्वामभिख्याम् Me.82.
To be increased or nourished, thrive, prosper.
To magnify, extol.
To bud, bloom, blossom; पुष्यत्- पुष्करवासितस्य पयसो गण्डूषसंक्रान्तयः U.3.16. Māl.9.34.
To share, divide.
To shine, beam, gleam; साधु साध्विति संहृष्टाः पुष्यमाणैरिवाननैः Mb.12.58.26. -Caus. or 1 U. (पोषयति-ते)
To nourish, bring up, maintain &c.
To increase, promote.
To take care of, provide for.
To put on, wear.
पुष् [puṣ], a.
Nourishing.
Showing, displaying; योषितामतिमदेन जुघूर्णुर्विभ्रमातिशयपुंषि वपूंषि Śi.1.32.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुष् cl.4 P. पुष्यति, to divide , distribute Dha1tup. xxvi , 106 ( v.l. for व्युष्See. )
पुष् cl.1 P. ( Dha1tup. xvii , 50 ) पोषति(trans.) , only Nir. x , 34 ; cl.4 P. ( Dha1tup. xxvi , 73 ) पुष्यति(trans. and intrans. ; mc. also A. ते) RV. etc. etc. ; cl.9 P. ( Dha1tup. xxxi , 57 ) पुष्णाति(trans.) MBh. Ka1v. etc. ( pf. पुपोष, पुपुष्यास्RV. ; aor. अपुषत्or अपोषीत्Gr. ; Pot. पुषेयम्, RV. ; Prec. पुष्यासम्, स्मBr. ; fut. पोषिष्यति, पोक्ष्यति; पोषिता, पोष्टाGr. ; Pass. पुष्यतेKa1v. ; aor. अपोषिGr. ; inf. पुष्यसेRV. ) , to be nourished (with instr. e.g. भार्ययाMBh. xiii , 4569 ) , to thrive , flourish , prosper (also with पोषम्, पुष्टिम्or वृद्धिम्) RV. AV. VS. S3Br. (rarely in later language e.g. MBh. [see above] , and sometimes in Bhat2t2. , where also 3 sg. पुष्यति-तराम्); to cause to thrive or prosper , nourish , foster , augment , increase , further , promote , fulfil( e.g. a wish) , develop , unfold , display , gain , obtain , enjoy , possess RV. etc. etc. : Caus. पोस्कयति( aor. अपूपुषत्Gr. ) , to rear , nourish , feed , cause to thrive or prosper RV. etc. ; to cause to be reared or fed by( instr. ) S3ak. : Desid. पुपोषिषति, पुपुषिथति, पुपुक्षतिGr. : Intens. पोपुष्यते, पोपोष्टिib.
पुष् mfn. ( ifc. )nourishing , causing to thrive(See. वित्व-प्)showing , displaying S3is3. x , 32.