भज्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]Apte
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भज् [bhaj], I. 1 U. (भजति-ते but usually Atm. only; बभाज, भेजे, अभाक्षीत्, अभक्त, भक्ष्यति-ते, भक्त)
(a) To share, distribute, divide; भजेरन् पैतृकं रिक्थम् Ms.9.14; न तत्पुत्रै- र्भजेत् सार्धम् 29,119. (b) To assign, allot, apportion; गायत्रीमग्नये$भजत् Ait. Br.
To obtain for oneself, share in, partake of; पित्र्यं वा भजते शीलम् Ms.1.59.
To accept, receive; चामुण्डे भगवति मन्त्रसाधनादावुद्दिष्टामुपनिहितां भजस्व पूजाम् Māl.5.25.
(a) To resort to, betake oneself to, have recourse to; शिलातलं भेजे K.179; मातर्लक्ष्मि भजस्व कंचिदपरम् Bh.3.64; न कश्चिद्वर्णानामपथमप- कृष्टो$पि भजते Ś.5.1; Bv.1.83; R.17.28. (b) To practise, follow, cultivate, observe; तृष्णां छिन्धि भज क्षमाम् Bh.2.77; भेजे धर्ममनातुरः R.1.21; Mu.3.1.
To enjoy, possess, have, suffer, experience, entertain; विधुरपि भजतेतरां कलङ्कम् Bv.1.74; न भेजिरे भीमविषेण भीतिम् Bh.2.8; व्यक्तिं भजन्त्यापगाः Ś.7.8; अभितप्तमयो$पि मार्दवं भजते कैव कथा शरीरिषु R.8.43; Māl.3.9; U.1.35.
To wait or attend upon, serve; (दोग्ध्रीं) भेजे भुजोच्छिन्नरि- पुर्निषण्णाम् R.2.23; Pt.1.181; Mk.1.32.
To adore, honour, worship (as a god).
To choose, select, prefer, accept; सन्तः परीक्ष्यान्यतरद्भजन्ते M.1.2.
To enjoy carnally; वसोर्वीर्योत्पन्नामभजत मुनिर्मत्स्यतनयाम् Pt.4.5.
To be attached or devoted to; आसन्नमेव नृपतिर्भजते मनुष्यं विद्याविहीनमकुलीनमसंस्कृतं वा Pt.1.35.
To take possession of.
To fall to the lot of any one.
To grant, bestow.
To supply, furnish (Ved.).
To favour; ये यथा मां प्रपद्यन्ते तांस्तथैव भजाम्यहम् Bg.4.11.
To decide in favour of, declare for.
To love, court (affection).
To apply oneself to, be engaged in.
To cook, dress (food).
To employ, engage. (The meanings of this root are variously modified according to the noun with which it is connected: e. g. निद्रां भज् to go to sleep; मूर्छां भज् to swoon; भावं भज् to show love for &c. &c.). -Caus.
To divide.
To put to flight, pursue.
To cook, dress. -II. 1.U. (भाजयति-ते, regarded by some as the caus. of भज् I)
To cook.
To give.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भज् cl.1 P. A1. ( Dha1tup. xxxiii , 29 ) भजति, ते(2. sg. as Impv. भक्षिRV. ; pf. P. बभाजA1. भेजेRV. etc. ; 2. sg. बभक्थS3Br. ; भेजिथPa1n2. 6-4 , 122 ; aor. P. 2. 3. sg. अभाक्RV. Br. ; अभाक्षीत्, क्षुस्BhP. ; Subj. भक्षत्RV. ; A1. अभक्षि, क्तRV. etc. ; Prec. A1. भक्षीयRV. ; 3. sg. क्षीष्टBr. ; क्षीतSV. ; fut. भक्ष्यति, तेBr. etc. ; भजिष्यति, तेMBh. etc. ; भक्ताGr. ; inf. भक्तुम्Br. etc. ; भजितुम्MBh. ; ind.p. भक्त्वाAV. etc. , त्वायRV. ; -भज्यand -भाजम्Br. ) , to divide , distribute , allot or apportion to( dat. or gen. ) , share with( instr. ) RV. etc. ; ( A1. )to grant , bestow , furnish , supply ib. ; A1. (rarely P. )to obtain as one's share , receive as (two acc. ) , partake of , enjoy(also carnally), possess , have( acc. , Ved. also gen. ) ib. ; ( A1. , rarely P. )to turn or resort to , engage in , assume(as a form), put on(garments), experience , incur , undergo , feel , go or fall into(with acc. , esp. of abstract noun e.g. भीतिम्, to feel terror ; निद्राम्, to fall asleep ; मौनम्, to become silent) MBh. Ka1v. etc. ; to pursue , practise , cultivate Mn. R. Sus3r. ; to fall to the lot or share of( acc. ) MBh. R. etc. ; to declare for , prefer , choose( e.g. as a servant) MBh. ; to serve , honour , revere , love , adore MBh. Ka1v. etc. : Caus. भाजयते, ते( aor. अबीभजुःS3Br. , अबभाजत्Gr. ) , to divide Su1ryas. ; to deal out , distribute Gaut. ; to cause any one( acc. )to partake of or enjoy( acc. or gen. ) RV. S3Br. ; to put to flight , pursue , chase , drive into( acc. ) Bhat2t2. ; to cook , dress(food) Vop. : Desid. बिभक्षति, तेMBh. ( cf. भिक्ष्): Intens. बाभज्यते, बाभक्ति, Gr2. [ cf. Gk. ? ; Lat. fa1gus ; Goth. Old S. bo1k ; Germ. Buch , Buchstabe ; Eng. buck- , beech.]