मस्तिष्क
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्कम्, क्ली, (मस्तं मस्तकं इष्यति स्वाधार- त्वेन प्राप्नोतीति । इष गतौ + कः । पृषोदरा- दित्वात् साधुः ।) मस्तकभवघृताकारस्नेहः । मगज इति पारस्यभाषा ॥ तत्पर्य्यायः । गोर्द्दम् २ । इत्यमरः । ३ । ६ । ६५ ॥ गोदम् ३ मस्तक- स्नेहः ४ मस्तुलुङ्गकः ५ । इति हेमचन्द्रः । ३ । २८९ ॥ (यथा, ऋग्वेदे । १० । १६३ । १ । “यक्ष्मं शीर्षण्यं मस्तिष्काज्जिह्वाया विवृहामि ते ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्क नपुं।
मस्तकभवस्नेहः
समानार्थक:मस्तिष्क,गोर्द
2।6।65।2।3
पश्चाद्ग्रीवाशिरा मन्या नाडी तु धमनिः शिरा। तिलकं क्लोम मस्तिष्कं गोर्दं किट्टं मलोऽस्त्रियाम्.।
पदार्थ-विभागः : अवयवः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्क¦ न॰ मस--क्तिन् मस्तिं पतिणतिभेदं मुष्कति मुष्कगतौ अच् पृषो॰। मस्तकस्थे स्वेहाकारे पदार्थे (मगज)अमरः। मांसमस्तिष्कपङ्क प्राग्भारे” प्रवोघचन्द्रोदयम्।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्क¦ m. (-ष्कः) The brain. E. मस्-क्तिन् मस्तिं परिणति भेदं मुष्कति मुष्क गतौ अच् पृषो० |
Apte
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्कम् [mastiṣkam], 1 The brain; महाहिमस्तिष्कविभेदमुक्तरक्तच्छटा- चर्चितचण्डचञ्चुः (गरुमान्) Nāg.4; Ve.1.27.
Any medicine acting upon the brain. -Comp. -त्वच् f. the membrane which surrounds the brain.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मस्तिष्क m. n. the brain RV. etc.
मस्तिष्क m. any medicine or substance acting upon the brain Sus3r.