संध्या
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]Apte
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संध्या [sandhyā], 1 Union.
Joint, division.
Morning or evening twilight; अनुरागवती संध्या दिवसस्तत्पुरस्सरः । अहो दैवगतिश्चित्रा पथापि न समागमः ॥ K. P.7.
Early morning.
Evening, dusk; संध्यामङ्गलदीपिका विभजते शुद्धान्तवृद्धाजनः V.3.2; संध्याभ्ररेखेव मुहूर्तरागाः Pt.1.194.
The period which precedes a Yuga, the time intervening between the expiration of one Yuga and the commencement of another; चत्वार्याहुः सहस्राणि वर्षाणां तत्कृतं युगम् । तस्य तावच्छती संध्या संध्यांशश्च तथाविधः ॥ Ms.1.69; अथासौ युगसंध्यायां दस्युप्रायेषु राजसु Bhāg.1.3.25.
The morning, noon, and evening prayers of a Brāhmaṇa; उत्थायावश्यकं कृत्वा कृतशौचः समाहितः । पूर्वं संध्यां जपंस्तिष्ठेत् स्वकाले चापरां चिरम् ॥ Ms.4.93;2.69.
A promise, an agreement.
A boundary, limit.
Thinking, meditation.
A kind of flower.
N. of a river.
N. of the wife of Brahman.
Any one of the divisions of the day (पूर्वाह्ण, मध्याह्न, अपराह्ण). -Comp. -अंशः the period at the end of each Yuga; Ms.1.69. -अंशुः twilight.
अभ्रम् an evening cloud (tinged with the sun's rays); संध्याभ्ररेखेव मुहूर्तरागाः Pt.1.194.
a kind of red-chalk. -उपसनम्, उपासना Saṁdhyā adoration; Ms.2.67.
कालः the period of twilight.
evening. -त्रयम् the three divisions of the day (forenoon, noon and afternoon). -नाटिन् m. an epithet of Śiva. -पयोदः a twilight rain-cloud.
पुष्पी a kind of jasmine.
a nutmeg. -बलः a demon (राक्षस).
बलिः an image of bull in a temple of Śiva.
the evening oblation. -मङ्गलम् an evening religious rite. ˚दीपिका an auspicious evening lamp; V.3.2. -रागः red-lead.-रामः (some take आराम as the word here) an epithet of Brahman. -वन्दनम् the morning and evening prayers.
समयः evening-time.
a portion of each Yuga.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
संध्या/ सं-ध्या f. See. next.
संध्या/ सं-ध्या f. holding together , union , junction , juncture , ( esp. ) -jjuncture of day and night , morning or evening twilight Br. Gr2S3rS. MBh. etc.
संध्या/ सं-ध्या f. juncture of the three divisions of the day (morning , noon , and evening) VarBr2S.
संध्या/ सं-ध्या f. the religious acts performed by Brahmans and twice-born men at the above three divisions of the day( acc. with आस्or अन्व्-आस्or उप-आस्, " to perform these संध्याservices " , which consist of sipping water , repetition of prayers and मन्त्रs , especially of the गायत्रीprayer ; if regarded as an act of meditation the संध्याmay be connected with सं-ध्यै) Mn. R. Pur. RTL. 401 ; 407
संध्या/ सं-ध्या f. Twilight ( esp. evening -TwTwilight , personified as a manifestation or daughter of ब्रह्मा, and as the consort of शिव, of the Sun , of काल, of पुलस्त्य, of पूषन्etc. , and as the mother-in-law of विद्युत्-केश) MBh. R. Pur. etc.
संध्या/ सं-ध्या f. a girl one year old representing the goddess संध्याat the दुर्गाfestival L.
संध्या/ सं-ध्या f. a deity presiding over the three divisions of the day A1s3vP.
संध्या/ सं-ध्या f. the period which precedes a युगor age of the world(See. युग) Hariv. BhP.
संध्या/ सं-ध्या f. a boundary , limit L.
संध्या/ सं-ध्या f. promise , agreement , assent L.
संध्या/ सं-ध्या f. = सं-धानL.
संध्या/ सं-ध्या f. a partic. flower L.
संध्या/ सं-ध्या f. N. of a river MBh.
संध्या f. thinking about , reflection , meditation L.
Purana Encyclopedia
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Saṁdhyā : f.: Name of a river.
By reaching this river and by bathing in it one undoubtedly becomes learned (atha saṁdhyāṁ samāsādya…upaspṛśya naro vidvān bhaven nāsty atra saṁśayaḥ) 3. 83. 1.
_______________________________
*1st word in right half of page p464_mci (+offset) in original book.
Mahabharata Cultural Index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
Saṁdhyā : f.: Name of a river.
By reaching this river and by bathing in it one undoubtedly becomes learned (atha saṁdhyāṁ samāsādya…upaspṛśya naro vidvān bhaven nāsty atra saṁśayaḥ) 3. 83. 1.
_______________________________
*1st word in right half of page p464_mci (+offset) in original book.