स्तम्भ्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्भ् (उ) स्तम्भु¦ r. 5th. cl. (स्तभ्नोति) r. 9th. cl. (स्तभ्नाति)
1. To stop, to block, to hinder.
2. To be stupid or insensible; also उम्भ् | [Page809-a+ 60]
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्भ् [stambh], 1 Ā.; 5, 9 P. (स्तम्भते, स्तभ्नोति, स्तभ्नाति, स्तम्भित or स्तब्ध; the स् of the root being changed to ष् after prepositions ending in इ or उ and also after अव)
To stop, hinder, arrest, suppress; कण्ठः स्तम्भितबाष्पवृत्ति- कलुषः Ś.5.4.
To make firm or stiff, to make immoveable.
To stupefy, paralyze, benumb; प्राणा दध्वंसिरे गात्रं तस्मम्भे च प्रिये हते Bk.14.55.
To prop support, uphold, sustain.
To become stiff, rigid or immoveable.
To be proud or elated, be stiff-necked.
To occupy, spread; ततः पुण्याहघोषो$भूद्दिवं स्तब्ध्वेव भारत Mb.12.38.19. (The following verse illustrates the root in its different conjugations: स्तम्भते पुरुषः प्रायो यौवनेन धनेन च । न स्तभ्नाति क्षितीशो$पि न स्तभ्नोति युवाप्यसौ ॥). -Caus. (स्तम्भयति-ते)
To stop, arrest.
To make firm or regid.
To paralyze.
To prop, support.
To suppress, check.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
स्तम्भ् or स्तभ्(connected with स्कम्भ्See. ; in native lists written स्तन्भ्) cl.5.9. P. ( Dha1tup. xxxi , 7 ) स्तभ्नोति, स्तभ्नाति( cf. Pa1n2. 3-1 , 82 ), or cl.1 A1. ( x , 26 ) स्तम्भते( pr. p. also स्तम्भत्Hariv. , स्तभमान[See. ] AitA1r. ; pf. तस्तम्भ, म्भत्, तस्तभुः, p. तस्तभ्वस्, वान्द्RV. ; तस्तभान, तस्तम्भेMBh. ; aor. अस्तम्भीत्; अस्ताम्प्सीत्TBr. ; अस्तभत्Gr. ; fut. स्तम्भिता, भिष्यतिib. ; inf. स्तब्धुम्Katha1s. ; ind.p. स्तब्ध्वाAV. etc. ; स्तम्भित्वाMBh. ; -स्तभ्यand -स्तम्भम्Br. ) , to fix firmly , support , sustain , prop( esp. the heavens) RV. AV. Br. ; to support or hold up by contact with , reach up to( acc. ) MBh. Hariv. ; to stop , stop up , arrest , make stiff or immovable , paralyze RV. etc. ; ( A1. )to rest or lean on( loc. ) Hcar. ; to become stiff or immovable Bhat2t2. ; to become solid MBh. xii , 6807 : Pass. स्तभ्यते( aor. अस्तम्भि) , to be firmly fixed or supported or propped etc. MBh. Ka1v. etc. : Caus. स्तभायति, to make firm , support RV. ; to stop , arrest ib. ; स्तम्भयति, ते( aor. अतस्तम्भत्) , to fix , establish , erect MBh. Ka1v. etc. ; to make stiff or rigid , paralyze Sus3r. ; to make solid ib. ; to stop , arrest(also by magic), suppress , check , restrain ib. : Desid. तिस्तम्भिषतिGr. : Intens. तास्तभ्यतेib. [ cf. Gk. ? ; Lith. stambras , stimbras ; Germ. stampfo7n , stampfen ; Eng. stamp , stump.]