ज्वाला

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ज्वाला, स्त्री, दग्धान्नम् । इति शब्दचन्द्रिका ॥ (ज्वलतीति । ज्वल + णः + टाप् ।) अग्निशिखा । इत्यमरः । १ । १ । ६० ॥ (यथा, विष्णुपुराणे । १ । १२ । २४ । “अभ्युद्यतोग्रशस्त्राणि ज्वालामालाकुलैर्म्मुखैः ॥”) दाहश्च ॥ (स्वनामख्याता ऋक्षस्य पत्नी । यथा, महाभारते । १ । ९५ । २५ । “ऋक्षः खलु तक्षकदुहितरमुपयेमे ज्वालां नाम । तस्यां पुत्त्रं मतिनारं नामोत्पादयामास ॥”)

अमरकोशः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ज्वाला स्त्री-पुं।

अग्निज्वाला

समानार्थक:ज्वाला,कीला,अर्चिस्,हेति,शिखा,मयूख

1।1।57।1।1

वह्नेर्द्वयोर्ज्वालकीलावर्चिर्हेतिः शिखा स्त्रियाम्. त्रिषु स्फुलिङ्गोऽग्निकणः सन्तापः सञ्ज्वरः समौ। उल्का स्यान्निर्गतज्वाला भूतिर्भसितभस्मनी। क्षारो रक्षा च दावस्तु दवो वनहुताशनः॥

 : अग्नेः_निर्गतज्वाला

पदार्थ-विभागः : , इन्धनजम्

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ज्वाला [jvālā], 1 A blaze, flame, illumination; R.15.16; Bh.1.95.

Burnt rice. -Comp. -जिह्वः, -ध्वजः fire.झ

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

ज्वाला f. id. ib.

ज्वाला f. illumination Ka1tyS3r. iv , Paddh.

ज्वाला f. causing a flame to blaze Nya1yam. x , 1 , 22

ज्वाला f. burnt rice L.

ज्वाला f. = ज्वलनाSee.

ज्वाला f. of लSee.

Purana index

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

(I)--(अङ्गारक) a class of पिशाचस्। Br. III. 7. ३७७.

(II)--after the conquest of the three worlds by विष्णु, the Devas, including ब्रह्मा praised him; ब्रह्मा was the creator while विष्णु was the creator and destroyer of worlds; during their discussion there was a ज्वाला in the north which spread over all the worlds out of which came Linga which went on growing. To see its beginning and end both agreed to go above and below respectively; they went on for १००० years; it was beyond reckoning; hence both praised शिव for light; शिव said that ब्रह्मा was the right hand and विष्णु his left hand and disappeared. वा. ५५. १७-61.

Purana Encyclopedia

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Jvālā  : f.: A mythical female serpent ?

Daughter of Takṣaka, was married to Ṛkṣa, one of the Pauravas; her son Matināra 1. 90. 24.

p. 26. 1. 3 read: A mythical serpent (nāga 1. 38. 39; 1. 39. 6, 23; 1. 40, 2; 1. 46. 10, 21; 1. 51. 10, 11, 13; 1. 53. 2; (5. 101. 8); 5. 107. 19; 6. 103. 15 (mahānāga); pannaga 1. 3. 185; (1. 46. 27); 1. 46. 29; 1. 47. 4, 5; 1. 215. 7; 1. 21. 27; bhujaṁgama 1. 39. 3, 8, 16; 1. 59. 40; bhujaṁga 1. 46. 16; sarpa 1. 46. 17; 1. 47. 8; bhogin 1. 40. 4).

p. 26. 1. 9 (from below) read: nāgendra 1. 38. 34; 1. 39, 3, 4; 1. 46. 15; 1. 48. 14, 16;

p. 26. 1. 9-8 (from below): read pannagendra 1. 38. 33, 35, 37; 1. 39. 7, 8; 1. 46. 15, 26, 28; 1. 51. 13, 16.

p. 26. 1. 8 (from below): read 1. 38. 33, 35, 37; 1. 39. 7, 8; 1. 46. 26, 28; 1. 51. 13; 9. 60. 35;

p. 26. 1. 7 (from below): read pannagottama 1. 37. 13, 19; 1. 39. 4; 1. 46. 13; 1. 53. 5; 1. 219. 13;

p. 35. 2. 11-12: read 12. 347. 7, 10, 15;

p. 42. 2 after Prakālana add the following entry:


_______________________________
*1st word in left half of page p88_mci (+offset) in original book.

Mahabharata Cultural Index

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

Jvālā  : f.: A mythical female serpent ?

Daughter of Takṣaka, was married to Ṛkṣa, one of the Pauravas; her son Matināra 1. 90. 24.

p. 26. 1. 3 read: A mythical serpent (nāga 1. 38. 39; 1. 39. 6, 23; 1. 40, 2; 1. 46. 10, 21; 1. 51. 10, 11, 13; 1. 53. 2; (5. 101. 8); 5. 107. 19; 6. 103. 15 (mahānāga); pannaga 1. 3. 185; (1. 46. 27); 1. 46. 29; 1. 47. 4, 5; 1. 215. 7; 1. 21. 27; bhujaṁgama 1. 39. 3, 8, 16; 1. 59. 40; bhujaṁga 1. 46. 16; sarpa 1. 46. 17; 1. 47. 8; bhogin 1. 40. 4).

p. 26. 1. 9 (from below) read: nāgendra 1. 38. 34; 1. 39, 3, 4; 1. 46. 15; 1. 48. 14, 16;

p. 26. 1. 9-8 (from below): read pannagendra 1. 38. 33, 35, 37; 1. 39. 7, 8; 1. 46. 15, 26, 28; 1. 51. 13, 16.

p. 26. 1. 8 (from below): read 1. 38. 33, 35, 37; 1. 39. 7, 8; 1. 46. 26, 28; 1. 51. 13; 9. 60. 35;

p. 26. 1. 7 (from below): read pannagottama 1. 37. 13, 19; 1. 39. 4; 1. 46. 13; 1. 53. 5; 1. 219. 13;

p. 35. 2. 11-12: read 12. 347. 7, 10, 15;

p. 42. 2 after Prakālana add the following entry:


_______________________________
*1st word in left half of page p88_mci (+offset) in original book.