प्रभू
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]Apte
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रभू [prabhū], 1 P.
To arise, proceed, spring up, to be born or produced, originate (with abl.); लोभात् क्रोध प्रभवति H.1.25; स्वायंभुवान्मरीचेर्यः प्रबभूव प्रजापतिः Ś.7.9; पुरुषः प्रबभूवाग्नेर्विस्मयेन सहर्त्विजाम् R.1.5; अव्यक्ताद् व्यक्तयः सर्वाः प्रभवन्त्यहरागमे Bg.8.18.
To appear, become visible; वने$पि दोषाः प्रभवन्ति रागिणाम् H.4.84.
To multiply, increase; see प्रभूत.
To be strong or powerful, prevail, predominate, show one's power; प्रभवति हि महिम्ना स्वेन योगीश्वरीयम् Māl.9.52; प्रभवति भगवान् विधिः; K.; Pt.1.44.
To be able or equal, have power for (with inf.) कुसुमान्यपि गात्रसंगमात् प्रभवन्त्यायुरपोहितुं यदि R.8.44; को$न्यो हुतवहाद्दग्धुं प्रभविष्यति Ś.4; Ś.6.3; V.1.9; U.2.4; Pt. 1.
To have control or power over, prevail over, be master of (usually with gen., sometimes with dat. or loc.); यदि प्रभविष्याम्यात्मनः Ś.1; प्रभवति निजस्य कन्यकाजनस्य महाराजः Māl.4; तत् प्रभवति अनुशासने देवी Ve.2. विधिरपि न येभ्यः प्रभवति Bh.2.94. नृपतिकुलवतंसमात्मवंशं भुवमधिपल्लवितं प्रभूय मेने Śiva B.1.91.
To be a match for (with dat.); प्रभवति मल्लो मल्लाय Mbh.
To be sufficient for, be able to contain; अपि व्याप्तदिगन्तानि नाङ्गानि प्रभवन्ति मे Ku.6.59.
To be contained in (wit loc.); गुरुः प्रहर्षः प्रबभूव नात्मनि R.3.17.
To be useful.
To implore, beseech.
To extend beyond, surpass (Ved.).
To profit, avail. -Caus.
To increase, augment.
To provide more fully.
To recognize.
To gain power or strength.
To make powerful.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रभू/ प्र- P. -भवति(rarely A1. ते; Ved. inf. -भूषणि) , to come forth , spring up , arise or originate from( abl. ) , appear , become visible , happen , occur S3Br. etc. ; to be before , surpass (with पृष्ठम्, " to be greater or more than the back can carry " , applied to wealth RV. ii , 13 , 4 )to become or be numerous , increase , prevail , be powerful RV. etc. etc. (3. sg. प्रभवति-तराम्, " has more power " Vikr. v , 18 ); to rule , control , have power over , be master of( gen. loc. or dat. ) Mn. MBh. etc. ; to be equal to or capable of( dat. or loc. ) ib. ; to be a match for( dat. ) Pa1n2. 2-3 , 16 Va1rtt. 2 Pat. ; to be able to( inf. ) Ka1lid. Katha1s. etc. ; to profit , avail , be of use to( dat. ) RV. Br. ; to implore , beseech (?) Hariv. : Caus. -भावयति, to increase , spread out , extend , augment , multiply ( esp. the सोमby placing it in a greater number of vessels) Br. ; to provide more amply , endow more richly , cause to thrive or prosper , cherish , nurture ib. MBh. etc. ; (as Nom. fr. -भावbelow) to gain or possess power or strength , rule over( acc. ) MBh. R. ; to recognise R. : Desid. of Caus. -बिभावयिषति, to wish to increase or extend AitBr.
प्रभू/ प्र- = भु(See. above )