अधीर
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीरः, त्रि, (न धीरः स्थिरः नञ्समासः ।) चञ्चलः । इति हलायुधः ॥ कातरः । इत्यमरः ॥ (यथा नागानन्दे, -- “निर्व्याजं विधुरेष्वधीर इति मां येनाभिधत्ते भवान्” ॥)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीर वि।
रोगादिलक्षणेनाधीरमनः
समानार्थक:अधीर,कातर
3।1।26।2।1
स्यादधृष्टे तु शालीनो विलक्षो विस्मयान्विते। अधीरे कातरस्त्रस्ते भीरुभीरुकभीलुकाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीर¦ त्रि॰ धीरः धैर्य्यान्वितः न॰ त॰। चञ्चले,
“कान्तस्याधरमणिम् अधीरमाचुचुम्बेति” दशकु॰। कातरे, रोगा-दिनाकुलचित्ते च। विद्युति, नायिकाभेदे च स्त्री। तल्लक्षणं नायिकाशब्दे वक्ष्यते
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीर¦ mfn. (-रः-रा-रं)
1. Confused, perplexed.
2. Unsteady, (lit. or met.) f. (-रा)
1. Lightning.
2. An offended, cross or capricious mistress or wife. E. अ neg, and धीर firm, steady.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीर [adhīra], a.
Not bold, timid.
Confused, lacking self-command, excited, excitable.
Fitful, capricious.
Unsteady, not fixed, tremulous, rolling; ˚विप्रेक्षित- मायताक्ष्याः Ku.1.46; ˚लोचनः Śi.1.53; ˚तडिन्नयना 6.25.
Querulous, foolish, weak-minded.
रा Lightning.
A capricious or quarrelsome mistress; see under नायिका.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अधीर/ अ-धीर mfn. imprudent RV. i , 179 , 4 AV.
अधीर/ अ-धीर mfn. not fixed , movable
अधीर/ अ-धीर mfn. confused
अधीर/ अ-धीर mfn. deficient in calm self-command
अधीर/ अ-धीर mfn. excitable
अधीर/ अ-धीर mfn. capricious
अधीर/ अ-धीर mfn. querulous
अधीर/ अ-धीर mfn. weak-minded , foolish
Purana Encyclopedia
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ADHĪRA : A King; also a great devotee of Lord Śiva. Once he decreed death penalty on an innocent woman. He also destroyed with his own hands a temple of Śiva. As a consequence of those two sinful deeds he became a devil after death. Ultimately by the grace of Śiva he cast off the devil's form and became an attendant of Śiva. (Padma Purāṇa, Pātāla Khaṇḍa, Chapter 111).
_______________________________
*13th word in right half of page 2 (+offset) in original book.