अर्पण
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अर्पणम्, क्ली, (ऋ + णिच् + ल्युट् ।) प्रापणं । सम- र्पणं । यथा, -- “यत्करोषि यदश्नासि यज्जुहोषि ददासि यत् । यत्तपस्यसि कौन्तेय तत्कुरुष्व मदर्पणं” ॥ इति श्रीभगवद्गीतायां ९ अध्यायः । (स्थापनं । न्यासः । “कैलासगौरं वृषमारुरुक्षोः पादार्पणानुग्रहपूतपृष्ठम्” । इति रघुवंशे । स्वत्वत्यागः । परित्यागः । “अर्पणं स्वस्य वाक्यार्थे परस्यान्वयसिद्धये” । इति साहित्यदर्पणे ।)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अर्पण¦ न॰ ऋ--णिच्--पुक् ल्युट्।
१ निक्षेपे,
२ सत्वत्यागानुकूलव्यापारे
३ निवेशने च।
“पादार्पणानुग्रहपूतपृष्ठम्”
“सेयं स्वदेहार्पणनिष्क्रयेण”
“मुखार्पणेषु प्रकृतिप्रगल्भाः” इति च रघुः
“ब्रह्मार्पणं ब्रह्महविर्ब्रह्माऽग्नौ ब्रह्मणाहुतम्”
“तत् कुरुष्व मदर्पणमिति” च गीता करणेल्युट्।
४ मन्त्रादौ
५ जूहूप्रभृतौ स्त्री। संप्रदानेल्युटि।
६ देवादिषु। अधिकरणे ल्युट्। त्यागाधि-करणे
७ वह्न्यादौ। कर्म्मंणि ल्युटि।
८ हविरादौत्याज्यद्रव्ये
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अर्पण¦ nf. (-णं-णा)
1. Delivering, entrusting.
2. Placing in or upon. E. ऋ to go, in the causal form, यच् aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अर्पणम् [arpaṇam], [ऋ-णिच्-ल्युट्]
Placing or putting upon, setting upon; स तस्य दृष्टयर्पणसंप्रचोदितः Rām.5.47.2; पादार्पणानुग्रहपूतपृष्ठम् R.2.35.
Inserting, placing or putting in.
Giving, offering, resigning; स्वदेहार्पण- निष्क्रयेण R.2.55; मुखार्पणेषु प्रकृतिप्रगल्भाः 13.9; तत्कुरुष्व मदर्पणम् Bg.9.27.
Restoration, delivery, giving back; न्यास˚ Ak.
Piercing, perforating; यद्यद् द्युत्तं लिखितमर्पणेन Av.12.3.22; तीक्ष्णतुण्डार्पणैग्रीवां नखैः सर्वां व्यदार- यत् Rām. (Said to mean also fire, god, an oblation, a Mantra and the tongue of fire. Tv.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अर्पण mf( ई)n. procuring MBh. xiii , 1007
अर्पण mf( ई)n. consigning , entrusting
अर्पण n. inserting , fixing R.
अर्पण n. piercing AV. xii , 3 , 22
अर्पण n. placing in or upon Ragh. ii , 35
अर्पण n. offering , delivering , consigning , entrusting of( gen. or in comp. )
अर्पण n. giving back Hit.