अश्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
Apte[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अश् [aś], I. 5 A. [अश्नुते, आनशे, आशिष्ट-आष्ट, अशिता-अष्टा, अशिष्यते-अक्ष्यते, अशितुम्-अष्टुम्, अशित-अष्ट]
To pervade, fill completely, penetrate; खं प्रावृषेण्यैरिव चानशे$ब्दैः Bk.2.3; सदिगश्नुवानमिव विश्वमोजसा Ki.12.21; Śi.17. 46.65;
To reach, go or come to, arrive at, attain to; नैष्कर्म्यं पुरुषो$श्नुते Bg.3.4; सर्वमानन्त्यमश्नुते Y.1.261.
To get, gain, obtain, enjoy, experience; अत्युत्कटैः पापपुण्यैरिहैव फलमश्नुते H.1.8; उदयमस्तमयं च रघू- द्वहादुभयमानशिरे वसुधाधिपाः R.9.9; न वेदफलमश्नुते Ms.1.19; 4.149;5.46; अर्थज्ञ इत्सकलं भद्रमश्नुते Nir.; फलं दृशोरानशिरे महिष्यः N.6.43; Bg.3.4; 5.21; Bk.3.37;5.14; 14.19.
To become master of; to master, to be able (Ved.).
To heap, accumulate. With
अनु To reach, come up to.
to equal.
आ to reach to.
to obtain, get.
to addict oneself to.
उद् to reach to the top of.
to reach, obtain, get
to be master of.
उप to obtain, enjoy, acquire. न च लोकानुपाश्नुते Mb.; क्रियाफलमुपाश्नुते Ms.6.82,12.2,81.
to become master of. -परि to reach, attain; fill competely, pervade. -प्र to arrive at, reach, occupy; fill completely.
to fall to the lot of one (acc.). -II. 9. P. (rarely A.) [अश्नाति, आशीत्, आश, अशिता, अशिष्यति, अशित]
To eat, to consume; निवेद्य गुरवे$श्नीयात् Ms.2. 51; अश्नीमहि वयं भिक्षाम् Bh.3.117.
To taste, enjoy; यद्ददाति यदश्नाति तदेव धनिनो धनम् H.1.143-44; अश्नन्ति दिव्यान् दिवि देवभोगान् Bg.9.2; प्रत्यक्षं फलमश्नन्ति कर्मणाम् Mb. -Caus. (आशयति) To feed, give to eat, cause to eat or drink (with acc. of person); आशयच्चामृतं देवान् Sk.; Ms.3.83, 94,219,22; (for derivatives from the causal see under आ). -With अति to precede or surpass in eating. -उप to eat; taste, enjoy.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
अश् (in classical Sanskrit only) A1. अश्नुते( aor. 3. pl. आशिषतBhat2t2. ; perf. आनशेPa1n2. 7-4 , 72. Vedic forms are: अश्नोति, etc. ; Subj. अश्नवत्, etc. ; aor. P. आनट्(2. and 3. sg. , frequently in RV. ) and A1. अष्टor आष्ट, 3. pl. आशत(frequently in RV. ) or आक्षिषुर्[ RV. i , 163 , 10 ] Subj. अक्षत्[ RV. x , 11 , 7 ] Pot. 1. pl. अशेमPrec. अश्यास्(2. and 3. sg. ) etc. Pot. A1. 1. sg. अशीयand pl. अशीमहि, Imper. अष्टु[ VS. ] ; perf. आनंश(thrice in RV. ) or आनाश[ RV. vi , 16 , 26 ] or आश[ RV. viii , 47 , 6 ] , 2. pl. आनश3. pl. आनशुह्(frequently in RV. ) or आशुह्[ RV. iv , 33 , 4 ] A1. आनशोSubj. 1. pl. a अनशामहै[ RV. viii , 27 , 22 ] Pot. 1. sg. आनस्याम्, p. आनशान[ AV. ] ; Inf. अष्टवेRV. iv , 30 , 19 )to reach , come to , reach , come to , arrive at , get , gain , obtain RV. etc. ; (said of an evil , अंहति, अंहस्, ग्राहि)to visit RV. AV. vi , 113 , 1 ; to master , become master of. RV. ; to offer RV. ; to enjoy MBh. xii , 12136 ; to pervade , penetrate , fill Naigh. Bhat2t2. ii , 30 ; to accumulate L. : Desid. अशिशिषतेPa1n2. 7-2 , 74 Intens. अशाश्यतेPa1n2. 3-1 , 22 Pat.
अश् अश्नाति( Pot. अश्नीयात्; p. अश्नत्(See. s.v. 1. अश्न) ; aor. Subj. अशीत्RV. x , 87 , 17 ; fut. p. अशिष्यत्S3Br. , perf. आसRV. i , 162 , 9 and iii , 36 , 8 ; perf. p. आशिवस्See. अन्-आश्वस्s.v. अन्-आसक; Pass.p. अश्यमानAV. xii , 5 , 38 )to eat , consume (with acc. [this only in classical Sanskrit] or gen. ) RV. etc. ; to enjoy Bhag. ix , 20 , etc. : Caus. आशयति( Pa1n2. 1-3 , 87 Sch. ; aor. आशिशत्ib. i , 1 , 59 Sch. )to cause to eat , feed Mn. ; (with double acc. ; See. Pa1n2. 1-4 , 52 Ka1s3. ) BhP. ; (See. आशित): Desid. अशिशिषा-ति( Pa1n2. 6-1 , 2 Sch. )to wish to eat S3Br. ChUp. : Intens. अशाश्यतेPa1n2. iii , 1 , 22 Pat.