आशिस्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस् स्त्री।
विषपूर्णाहिदंष्ट्रा
समानार्थक:आशिस्
1।8।9।1।2
त्रिष्वाहेयं विषास्थ्यादि स्फटायां तु फणा द्वयोः। समौ कञ्चुकनिर्मोकौ क्ष्वेडस्तु गरलं विषम्.।
पदार्थ-विभागः : अवयवः
आशिस् स्त्री।
हिताशंसा
समानार्थक:आशिस्
3।3।229।2।2
देवभेदेऽनले रश्मौ वसू रत्ने धने वसु। विष्णौ च वेधाः स्त्री त्वाशीर्हिताशंसाहिदंष्ट्रयोः॥
पदार्थ-विभागः : , क्रिया
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस्¦ स्त्री आ + शास् क्विप् आङ्पूर्ब्बकत्वात् अतैत्त्वम्।
१ इष्टार्थाविष्करणे।
“यां वै काञ्च यज्ञ ऋत्विज आशि-षमाशासते यजमानस्यैव सा” शत॰ ब्रा॰
१ ,
३ ,
१ ,
२६ ।
“आशीर्नमस्त्रिया वस्तुनिर्देशोवाऽपि तन्मुखे” सा॰ द॰।
“जगच्छरण्यस्य निराशिषः सतः” कुमा॰
“अमोघाः प्रति-गृह्णन्तावर्घानुपदमाशिषः” रघुः।
२ प्रार्थनायाञ्च तस्यकामाः समृध्यन्त्यमोघाहास्याशिषो भवन्ति” छा॰ उ॰।
“आशिषः प्रार्थनाः” भा॰
“वेदीक्तमायुर्मर्त्त्यानामाशिषश्चैवकर्मणाम्” मनुः। आशीश्च
“वात्सल्याद्यत्र मान्येन कनिष्ठ-स्याभिधीयते। इष्टावधारकं वाक्यमाशीः सा परिकी-र्त्तिता” इत्येवं लक्षणा प्रार्थना वाक् अत्र कनिष्ठस्येत्युपलक्ष-णम्।
“तस्मै जयाशीः ससृजे पुरस्तात् सप्तर्षिभिस्तान्स्मितपूर्व्वमाह” कुमा॰ सप्तर्षिकृतशिवाशीर्व्वादवर्ण्णनात्[Page0837-a+ 38]
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस्¦ f. (-शीः)
1. Blessing, benediction, bestowing or wishing, a bles- sing upon others.
2. A serpent's fang. E. आङ् before शास् to rule, क्विप् affix, and आ is changed to इ।
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस् [āśis], f. (˚शीः, ˚शीर्भ्याम् &c.) [आशास्-क्विप्, अत इत्वम्] A blessing, benediction. (It is thus defined: वात्सल्याद्यत्र मान्येन कनिष्ठस्याभिधीयते । इष्टावधारकं वाक्यमाशीः सा परिकीर्तिता.) आशिस् is sometimes distinguished from वर, the former being taken to be merely an expression of one's good wishes which may or may not be realised; while a वर is a boon which is more permanent in character and surer of fulfilment; cf. वरः खल्वेष नाशीः Ś.4; आशिषो गुरुजन- वितीर्णा वरतामापद्यन्ते K.291; अमोघाः प्रतिगृह्णन्तावर्ध्यानुपदमाशिषः R.1.44,11.6; Ku.5.76,7.47.
Act of bestowing a blessing upon others.
A prayer, wish, desire; जगच्छरण्यस्य निराशिषः सतः Ku.5.76, Bg.4.21,6.1.
A serpent's fang (cf. आशी).
One of the eight chief medicaments (वृद्धि). -Comp. -उक्तिः, -वादः, -वचनम् (आशीर्वादः &c.) a blessing, benediction, expression of a prayer or wish; आशीर्वचनसंयुक्तां नित्यं यस्मात् प्रकुर्वते S. D.6; Ms.2.33. -विषः (आशीर्विषः) 'having poison in its fangs', a snake.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस् f. asking for , prayer , wish RV. AV. VS. TS. S3Br. etc.
आशिस् f. blessing , benediction
आशिस् f. wishing for any other R. Ragh. Kum. S3ak. etc.
आशिस् f. a particular medicament
आशिस् f. (for 2. आशिस्See. s.v. )
आशिस् f. a serpent's fang
आशिस् f. (for 1. आशिस्See. आ-शास्.)
Vedic Rituals Hindi[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
आशिस् स्त्री.
होता द्वारा उच्चारित स्वस्तिवाचन, आशीर्वाद, आशीर्वचन, यह कहते हुए कि यह यजमान लम्बा जीवनकाल (दीर्घायुष्य) चाहता है, आप.श्रौ.सू. 3.7.1; प्रत्यगशिष् यजमान द्वारा स्वयं अपने लिए जपी गयी प्रार्थना है (आत्मगामिन् एवं उत्तमपुरुषचारिन्, टीका), 4.1.3; देखें- Prayer and Blessing in ancient Indian Ritual, Gonda J, Leiden 1989.