इष्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
इट्, [ष्] स्त्री, (इष् + क्विप् ।) इच्छा । इति जटाधरः ॥
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
इष्¦ त्रि॰ इष--इच्छायां क्विप्। इच्छायुक्ते। इट्चरः।
“विदादूर्जं शतक्रतुं विदादिषम्” ऋ
२ ,
१२ ,
४ । कर्मणिक्विप्।
२ इष्यमाणे त्रि॰
३ अन्ने स्त्री
“मधुमतीर्न इषस्कृधि” यजु॰
७ ,
२ ,
“आश्विनायज्वरीरिषः
१ ,
३ ,
१ ।
“इषेत्वोर्ज्जो त्वा” यजु॰
१ ,
१ ,। इष्यतेइष--अन्तर्भूतण्यर्थेकर्म्मणि क्विप्।
४ एषणीये।
“इषस्तुतो महामहे” ऋ॰
५ ,
५० ,
५ ,
“इषः एषणीयस्य” भा॰। इष--गतौभावे क्विप्।
५ यात्रायाम् स्त्री
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
इष् [iṣ], I. 6. P. (इच्छति, इयेष, ऐषीत्, एषितुम्-एष्टुम्, इष्ट)
To wish, desire, long for; इच्छामि संवर्धितमाज्ञया ते Ku.3.3; oft. with pot. or imperat. mood; इच्छामि भुञ्जीत or भुङ्क्तां भवान्; भुञ्जीयेतीच्छति Sk.
To choose; मूत्रेण मौण्ड्यमिच्छेत् तु क्षत्रियो दण्डमेव वा Ms.8.384.
To endeavour to obtain, strive or seek for; भूतिमिच्छता, स्वर्गम् &c.
To be willing, be about to do anything, mean or intend (with. inf.).
To ask or expect anything (acc.) from any one (loc. or abl.); देवेषु यज्ञे भागमीषिरे Śat. Br.
To acknowledge, regard.
To request, ask.
To be favourable.
To try to make favourable.
To assent or consent. -pass.
To be wished or liked.
To be asked, or requested.
To be prescribed or laid down; हस्तच्छेदनमिष्यते Ms.8.322; त्रिरात्रं दशरात्रं वा शावमाशौचमिष्यते Y.3.18.
To be approved, accepted, or regarded as जम्भो दन्ते$पि चेष्यते Trik. -II. 4 P. (इष्यति इयेष एषिष्यति एषितुम्)
To move; to cause to move; केनेषितं पतति प्रेषितं मनः Kena. Up.1. येनषिता वागसवश्चरन्ति Bhāg. 11.28.35.
To let fly, cast, throw.
To raise (as one's voice).
To sprinkle. -III. 9 P. (इष्णाति)
To cause to move quickly, let fly, cast.
To fly off, escape.
To strike, smite; न वेद खं गां च परिश्रमेषितः Bhāg.12.9.16.
To impel, urge, incite, animate, promote.
To perform frequently; इष्णाति वैष्णवो व्रतम् -IV. 1 U. (एषति-ते, ऐषीत्-ऐषिष्ट) To go, move.
इष् [iṣ], a. Speedy, going quickly.
Wishing, desirous. f. Ved.
A draught, refreshment, food; वनस्पतीनोषधीश्च ससर्जोर्जमिषं विभुः Bhāg.6.4.8.
Libation; नम ऊर्ज इषे त्रय्याः पतये यज्ञरेतसे Bhāg.4.24.38.
Strength, power, sap, freshness.
Comfort; increase.
Affluence.
Refreshing waters of the sky.
Wish.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
इष् cl.1 P. एषति(See. अनु-1. इष्and परि-1. इष्) A1. एषते, to seek , search BhP. : cl.4 P. इष्यतिand 9. P. A1. इष्णाति( p. इष्णत्RV. i , 181 , 6 , and इष्णानRV. i , 61 , 13 ; pf. 3. pl. ईषुस्RV. , and ईषिरेAV. ; ऐषीत्; inf. इषध्यैRV. vii , 43 , 1 )to cause to move quickly , let fly , throw , cast , swing RV. ; to send out or off , stream out , pour out , discharge; to deliver (a speech) , announce , proclaim AV. S3Br. ; to impel , incite , animate , promote RV. AV. VS. S3Br.
इष् ifc. mfn. moving quickly , speedy.See. अरम्-इष्.
इष् cl.6 P. , ep. and Ved. also A1. इच्-छति( Subj. इच्छात्RV. AV. ) , इच्छते( AV. xi , 5 , 17 ; impf. ऐच्छत्, इयेषand ईषे, एषिष्यते, ऐषीत्, एषितुम्or एष्टुम्) , to endeavour to obtain , strive , seek for RV. AV. S3Br. AitBr. ; to endeavour to make favourable; to desire , wish , long for , request; to wish or be about to do anything , intend RV. AV. S3Br. R. Hit. S3ak. etc. ; to strive to obtain anything( acc. )from any one( abl. or loc. ); to expect or ask anything from any one MBh. Mn. S3ak. Ragh. Hit. etc. ; to assent , be favourable , concede Ka1tyS3r. Mn. Katha1s. ; to choose Mn. ; to acknowledge , maintain , regard , think Pa1n2. Comm. Pass. इष्यते, to be wished or liked; to be wanted MBh. Hit. S3ak. etc. ; to be asked or requested; to be prescribed or ordered Mn. R. ; to be approved or acknowledged; to be accepted or regarded as MBh. Prab. Ya1jn5. Mn. etc. ; to be worth; to be wanted as a desideratumSee. 2. इष्टि: Caus. एषयति, (in surg. ) to probe Sus3r. ii , 7 , 15 : Desid. एषिषिषति; [with इष्cf. Old Germ. eisco7m , " I ask " ; Mod. Germ. heische ; Angl.Sax. a4sciani cf. also Gk. ? , ? ; Lith. je0sko4ti ; Russ. iskate , " to seek. "]
इष् mfn. ifc. seeking for(See. गव्-इष्, पश्व्-इष्, etc. )
इष् f. wish Hariv. ([See. इट्-चर]).
इष् f. anything drunk , a draught , refreshment , enjoyment
इष् f. libation
इष् f. the refreshing waters of the sky
इष् f. sap , strength , freshness , comfort , increase
इष् f. good condition , affluence RV. AV. VS. AitBr.