उत्पत्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उत्पत् [utpat], 1 P.

(a) To fly or jump up; मङ्क्षूदपाति परितः पटलैरलीनाम् Śi.5.37,3.77; oft. with acc. or dat. of place. पितुः पदं मध्यममुत्पतन्ती V.1.19; उत्पतोदङ्मुखः खम् Me.14; Bk.5.3,6.89; Ku.6.36; K.46,132; V.4; स्वर्गायोत्पतिता भवेत् V.4.2. (b) To go or rush towards; R.9.63. (c) To start up, emerge into view; मातङ्गनक्रैः सहसोत्पतद्भिः R.13.11.

To rebound (as a ball); पातितो$पि कराघातैरुत्पतत्येव कन्दुकः Bh.2.85.

To rise, be produced or originated. निष्पेषोत्पतितानलम् R.4.77; रसात्तस्माद्वरस्त्रिय उत्पेतुः Rām.; Ṛs.1.26.

To be born (as from the womb).

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

उत्पत्/ उत्- ( उद्-पत्) P. -पतति( p. -पतत्RV. ii , 43 , 3 AV. xix , 65 , 1 ; aor. -अपप्तत्RV. i , 191 , 9 ; p. fut. -पतिष्यत्AV. xviii , 4 , 14 )to fly or jump up , fly upwards; to ascend , rise RV. AV. AitBr. TBr. Hariv. Megh. Ragh. Katha1s. etc. ; to rise (from one's bed) MBh. ; to shoot up ChUp. ; to start from , leave , run away AitBr. MBh. ; to jump out , hasten out , come out Hariv. R. Hit. etc. ; to rise , be produced , originate MBh. BhP. : Caus. P. -पातयति, to cause to fly up or to rise RV. AV. : Desid. ( impf. -अपिपतिषत्S3Br. x , 2 , 1 , 1 )to wish or intend to fly up.