उत्सृज्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
Apte[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृज् [utsṛj], 6 P.
to pour out, emit, send forth or down; व्यलीकनिश्वासमिवोत्ससर्ज Ku.3.25; सहस्रगुण- मुत्स्रष्टुमादत्ते हि रसं रविः R.1.18 to give back; Bg.9.19; so बाष्पम्, वारि.
(a) To quit, leave, abandon, give up. मातापितृभ्यामुत्सृष्टम् Ms.9.171; नियत- मात्मानमुत्स्रक्ष्यामि K.177,191,194; R.5.51,6.46,7.7; Ku.2.36,5.86; kill; so तनुम्, प्राणान्, रणम् &c. परार्थे प्राज्ञ उत्सृजेत् H.1.41. (b) To put off, lay aside; भयोत्सृष्ट- विभूषाणाम् R.4.54,3.6.
To let loose, allow to roam at liberty; तुरङ्गम् R.3.39.
To avoid, escape.
To cast forth or away, discharge, throw (as arrows); उत्ससर्ज शरान् Bk.14.45.
To let fall down, sow, scatter (as seed &c.); अक्षेत्रे बीजमुत्सृष्टमन्तरैव विनश्यति Ms.1.71.
To present, give; मित्राय...अस्माभिरुत्सृज्यते Māl.1.23.
To widen, stretch out, extend.
To abolish (as a rule), restrict or limit the scope of a rule.
To send one to a place.
To permit to go, discharge, dismiss.
To adjourn.
To hear to the end.
To make, form, shape (Ved.).
To erect, fix (उच्छ्रि); आत्मानं यूपमुत्सृज्य स यज्ञो$नन्तदक्षिणः Mb.12.97.1.
To make a sound or noise; तद्यथा नः सुसमाहितमुत्सर्जद्यायात् Bṛi. Up.4.3.35.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उत्सृज्/ उत्- ( उद्-सृज्) P. A1. -सृजति, -ते, to let loose , let off or goPage182,3; to set free; to open RV. AitBr. A1s3vGr2. and A1s3vS3r. Ka1tyS3r. MBh. S3ak. etc. ; to pour out , emit , send forth A1s3vGr2. MBh. etc. ; to sling , throw , cast forth or away; to lay aside MBh. R. Mr2icch. etc. ; to quit , leave , abandon , avoid , eschew Mn. Ya1jn5. MBh. etc. ; to discontinue , suspend , cease , leave off TS. TBr. Ta1n2d2yaBr. Ka1tyS3r. etc. ; to send away , dismiss , discharge AitBr. S3a1n3khS3r. MBh. ; to drive out or away S3Br. ; to hand out , deliver , grant , give AV. xii , 3 , 46 BhP. R. Ma1lati1m. ; to bring forth , produce , create AV. vi , 36 , 2 R. : Desid. -सिसृक्षति, to intend to let loose Pa1rGr2. ; to intend to leave BhP.