उपवाक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उपवाक¦ पु॰ उप + वच--घञ् कुत्वम्। उपेत्य वचने
१ पर-स्परालापे
“नमस्वन्त इदुपवाकमीयुः” ऋ॰
१ ,
१६
४ ,
९ ,
“उपवाकमुपेत्य वचनं परस्परवचनम्” भा॰। उपवातिउप + वा--भावे क्विप् तस्यै कं जलं यत्र।
२ यवे पु॰
“स-क्तूनां रूपं वदरमुपवाकः करम्भस्य” यजु॰
१९
० ,
२२ ,
“सरस्वत्युपवाकैर्व्यानम्”
१९ ,
९० ,
“उपवाका यवाः” वेददी॰
“अथ नासिकयोर्लोमानि तान्युपवाकसक्तवश्च वदरसक्त-वश्च श्रोत्रे एवास्येन्द्रौ ग्रहौ” शत॰ ब्रा॰
१२ ,
९ ,
१ ,
५ ,भ्रष्टयवैर्हि जलस्य शोषणात् तथात्वम्।
३ इन्द्रयवे स्त्रीङीप्
“वदरैरुपवाकीभिर्भेषजं तीक्मभिः” यजु॰
२१ ,
३० ,तस्मिन् हितः यत्। उपवाक्य तत्साधने वह्नौ उप + वच-कर्मणि ण्यत् कुत्वम्। सम्भाषणीये
“अयमग्निर्व्रध्न्यश्वम्यवृत्रहा सनकात् प्रेद्धो नमसोपवाक्यः” ऋ॰
१० ,
६९ ,
१२ ,कुत्वाभावे उपवाच्य स्तुते प्रणम्ये च
“अहन्निस्स्वो यथाविदे शीर्ष्णाशीर्ष्णोपवाच्यः” ऋ॰
२ ,
१ ,
१३
२ ,
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उपवाकः [upavākḥ], 1 Addressing, speaking to, conversing.
Praising.
Indra-grain (इन्द्रयव).
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उपवाक/ उप-वाक (for 2. See. s.v. ) m. addressing , praising RV. i , 164 , 8 AV. ix , 9 , 8.
उपवाक/ उप-वाक (for 1. See. col. 1) mf( का) इन्द्र-grain(See. इन्द्र-यव) VS. S3Br. Ka1tyS3r.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
उपवाक पु.
अन्नों का प्रकार, कौकिल सौत्रामणी में सुत्रामन् इन्द्र को उद्दिष्ट कर दुग्धमिश्रित भुने हुए उपवाक का आटा, श्रौ.को. (अं.) I.ii.9०2।