ऐन्द्रिय
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऐन्द्रिय¦ त्रि॰ इन्द्रियेण प्रकाश्यते अण्।
१ इन्द्रियप्रकाश्येप्रत्यक्षात्मके ज्ञानभेदे तस्येदम् अण्।
२ इन्द्रियसंबन्धिनित्रि॰
“चतुर्थस्त्वैन्द्रियः सर्गः” भा॰
३ ,
१० ,
१६ । स सर्गः
“मनसश्चेन्द्रियाणाञ्चेति” भाग॰
३ ,
१५ ,
२६ , उक्तः। सच तैजसएव
“तैजसानीन्द्रियाण्येव” भा॰
३ ,
२५ ,
३१ ,उक्तेः। इन्द्रियमेव स्वार्थेऽण्।
३ इन्द्रिये न॰।
“वैका-रिकं तामसमैन्द्रियं सृजे” भाग॰
५ ,
२४ ,
१७ ।
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऐन्द्रिय [aindriya] यक [yaka], यक a. [इन्द्रिय-अण्, वुञ् वा]
Belonging to the senses, sensual. यथा मनोरथः स्वप्नः सर्वमैन्द्रियकं मृषा Bhāg.7.2.48. मूढमैन्द्रियकं लुब्धमनार्यचरितं शठम् Mb.12. 93.16.
Present, perceptible to the senses. -यम् The world of the senses.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऐन्द्रिय mfn. (fr. इन्द्रिय) , relating to the senses , sensual BhP. Comm. on Nya1yad.
ऐन्द्रिय n. sensual pleasure , world of senses BhP.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
ऐन्द्रिय पु.
एक इष्टि का नाम अथवा ‘दातृ’ या पुनर्दातृ इन्द्र को दी जाने वाली आहुति, आश्व.श्रौ.सू. 2.1०.15; 2.11.5; द्रष्टव्य - श्रौ.को. (अं) I.ii.588. आश्व.श्रौ.सू. में ऐन्द्रिय शब्द नहीं आया है, किन्तु श्रौ.को. ऐन्द्रिय यज्ञ के रूप में इसका ग्रहण करता है।