कटाह
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कटाहः, पुं, (कटं उत्तापादिकं आहन्ति निवारय- तीति । कट् + आ + हन् + ड ।) कूर्म्मकर्परः ॥ द्वीपप्रभेदः । (कटं कटुगन्धादिकं आहन्ति तैला- दिकटुगन्धः आहन्यतेऽत्र वा ।) तैलादिपाकपा- त्रम् । (कटं शत्रुं आहन्त्यसौ जायमानविषाणा- ग्रमहिषीशावकः । इति मेदिनी ॥ (कटः पापी आहन्यतेयत्र ।) नरकः । इति हारावली ॥ कर्व्वूरः । इति जटाधरः ॥ कूपः । इति शब्दरत्नावली ॥ (यथा सिद्धान्तकौमुद्याम् । ५ । १ । ५२ । “प्रस्थं सम्भवति प्रास्थिकः कटाहः” ॥)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कटाह¦ पु॰ कटमाहन्वि आ + हन--ड।
१ तैलादिपाकपात्र-भेदे (कडाइ)
२ कूर्म्मपृष्ठे
३ द्वीपभेदे।
४ जायमानशृ-ङ्गाग्रमहिषशिशौ च मेदि॰।
५ नरकभेदे हारा॰।
६ खर्परेशब्दरत्रा॰।
७ सृर्पे
८ स्तूपे
९ कच्छे च इति केचित्।
“{??}स्द्दन्यिनः कटकटाहतटं मिमङ्क्षोः” माघः।
“अ-[Page1620-b+ 38] स्मिन् महामोहमये कटाहे सूर्य्याग्निना रात्रिदिनेन्धनेन। मासर्त्तुदर्व्वीपरिघट्टनेन भूतानि कालः पचतीति वार्त्ता” भा॰ व॰
३१
३ अ॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कटाह¦ m. (-हः)
1. A shallow boiler for oil or butter.
2. A frying pan.
3. A winnowing basket.
4. A turtle's shell.
5. A young buffalo whose horns are just appearing.
6. A Dwipa or division of the known continent, so called.
7. Hell, the infernal regions.
8. A well. E. कट much, &c. हन् to destroy, with आङ् prefixed, and ड aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कटाहः [kaṭāhḥ], [कटमाहन्ति, आ-हन्-ड Tv.]
A frying-pan, a shallow boiler for oil or butter (of a semispheriodal shape and furnished with handles; Mar. कढई); तदैव तस्मिन्निनदो$तिभीषणो बभूव येनाण्डकटाहमस्फुरत् Bhāg.7.8.16.
A turtle's shell.
A well.
A hill or mound of earth.
A fragment of a broken jar; 'कटाहः खर्प- रस्तूपः' इति वैजयन्ती; यद्दन्तिनः कटकटाहतटान्मिमङ्क्षोः Śi.5. 37; N.22.32.
A winnowing basket.
Hell, the infernal regions.
A young female buffalo whose horns are just appearing.
A Dvīpa or division of a known continent.
A heap or pile.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कटाह m. (rarely f( ई). n. )a frying-pan
कटाह m. a boiler , caldron , saucepan (of a semi-spheroidal shape and with handles) MBh. Sus3r. Su1ryas. etc.
कटाह m. a turtle's shell L.
कटाह m. anything shaped like a caldron (as the temple of an elephant) S3is3. v , 37
कटाह m. a well L.
कटाह m. a winnowing basket W.
कटाह m. a mound of earth
कटाह m. hell , the infernal regions L.
कटाह m. a cot L.
कटाह m. a young female buffalo whose horns are just appearing L.
कटाह m. N. of a द्वीपKatha1s.