कुल्य
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्यम्, क्ली, (कुल् बन्धे + क्यप् ।) अस्थि । इत्यमरः । २ । ६ । ६८ ॥ अष्टद्रोणपरिमाणम् । सूर्पम् । आमिषम् । इति मेदिनी ॥
कुल्यः, त्रि, (कुलस्यापत्यम् । “अपूर्ब्बपदादन्यतरस्या- मिति” । ४ । १ । १४० । इति यत् । यद्वा कुले भवः कुलाय हितः कुले साधुः वा दिगादित्वात् तत्र साधुरिवि वा यत् ।) कुलोद्भवः । कुलहितः । (यथा, भागवते ७ । ६ । १३ । “गृहान् मनोज्ञोरुपरिच्छदांश्च वृत्तीश्च कुल्याः पशुभृत्यवर्गान्” ॥) मान्ये पुं इति । मेदिनी ।
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्य नपुं।
अस्थिः
समानार्थक:कीकस,कुल्य,अस्थि
2।6।68।2।4
पुरीषं गूथवर्चस्कमस्त्री विष्ठाविशौ स्त्रियौ। स्यात्कर्परः कपालोऽस्त्री कीकसं कुल्यमस्थि च॥
: शिरोस्थिखण्डः, शरीरगतास्थिपञ्चरः, पृष्ठमध्यगतास्थिदण्डः, मस्तकास्थिः, पार्श्वास्थिः
पदार्थ-विभागः : अवयवः
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्य¦ न॰ कुल--क्यप्।
१ अस्थ्नि अमरः।
२ अष्टद्रोणपरिमाणेशूर्पे
३ आमिषे च मेदि॰। कुले भवः यत्।
४ कुलजाते
५ मान्येच त्रि॰ मेदि॰। कुल + चतुरर्थ्या बला॰ य।
५ कुल-सन्निकृष्टदेशादौ त्रि॰। कुलाय हितं यत्।
६ कुलहितेत्रि॰
“वृत्तीश्च कुल्याः पशुभूतवर्गान्” भाग॰
७ ।
६ ।
१३ । कुल्यायां भवः यत् यलोपः।
९ कुल्याभवे त्रि॰
“नमःकुल्याय त्व सरस्याय च” यजु॰
१६ ,
३७ कृत्रिमेऽल्पे
१० स-रिद्भेदे स्त्री अमरः
११ पयःप्रणाल्याम्
१२ जीवन्त्या-मौषधौ
१२ नदीमात्रे च स्त्री॰ मेदि॰
“मैन्धवारण्यमासाद्यकुल्यानां कुरु दर्शनम्” भा॰ व॰
१०
४०
८ श्लो॰।
“घृत-कुल्याश्च दघ्नश्च नद्यो बहुशतास्तथा” भा॰ व॰
८५
३० श्लो॰। ऋषिकुल्या घृतकुल्या दधिकुल्या मधुकुल्या इत्यादि।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्य¦ mfn. (-ल्यः-ल्या-ल्यं)
1. Of a good family, well-born, well descended.
2. Of or relating to a family or race. m. (-ल्यः) A counsellor. f. (-ल्या)
1. A river in general.
2. A canal, a channel for irrigation.
3. A ditch, a dyke or trench.
4. A drug or medicinal plant, (Cel- tis orientalis:) see जीवन्ती।
5. A chaste or virtuous woman, n. (-ल्यं)
1. A bone.
2. A measure of eight Dronas: see द्रोण
3. A win- nowing basket.
4. Flesh.
5. Friendly inquiry after family affairs or domestic accidents, condolence, congratulation, &c. E. कुल् to accumulate, and यत् affix, &c. [Page193-b+ 60]
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्य [kulya], a. [कुल-यत्]
Relating to a family, race, or corporation.
Well-born. -ल्यः A respectable man. ˚मातृबन्धुकुल्यगुणवत् सामन्तानामन्यतमेन˚ Kau. A.1.17. -ल्यम् 1 Friendly inquiry after family affairs (condolence, congratulation &c.).
A bone; 'अस्थि कुल्यं स्यात्' Ratna.; Mv.2.16.
Flesh.
A winnowing basket.
ल्या A virtuous woman.
A small river, canal, stream; कुल्याम्भोभिः पवनचपलैः शाखिनो धौतमूलाः Ś.1.15; कुल्येवोद्यानपादपान् R.12.3,7.49; U.3.23, शाल्यर्थं कुल्याः प्रणीयन्ते Mbh. on P.III.6.5.
A dike, trench.
A measure of grain equal to 8 droṇas.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कुल्य mf( आ)n. relating to a family or race Bhartr2. iii , 24 ( ifc. ) BhP. vii , 6 , 12 ; x , 57 , 1 (See. राज-क्)
कुल्य mf( आ)n. belonging to a congregation or corporation W.
कुल्य mf( आ)n. of good family , well-descended Pa1n2. 4-1 , 140
कुल्य m. a respectable man L.
कुल्य m. N. of a teacher (the pupil of पौष्पञ्जि) BhP. xii , 6 , 79
कुल्य m. a virtuous or respectable woman L.
कुल्य m. the medicinal plant Celtis orientalis(= जीवन्तिकौ-षधि) L.
कुल्य m. the plant Solanum longum L.
कुल्य n. friendly inquiry after family affairs or domestic accidents (condolence , congratulation , etc. ) W.
कुल्य 1. कुल्या. See. कुल.
कुल्य mfn. (fr. 2. कुल्या) , presiding over a river (as a deity) VS. xvi , 37.
कुल्य n. a receptacle for bones (left from a burnt corpse) MBh. i , 150 , 13 Hariv. 2098
कुल्य n. a bone L.
कुल्य n. flesh L.
कुल्य n. a winnowing basket L.
कुल्य n. a measure of eight द्रोणs L.
Purana index[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a disciple of पौष्यञ्जि; learnt a hundred साम samhitas. भा. XII. 6. ७९. [page१-410+ ३५]
(II)--a son of आण्डिर, after whom the Kulya देश was called. Br. III. ७४. 6.
(III)--one of the four sons of जनापीड; his country, कुलयाः. वा. ९९. 6.
Purana Encyclopedia[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
KULYA : A Ṛṣi who belonged to the line of disciples of Vyāsa. (Bhāgavata, 12th Skandha).
_______________________________
*3rd word in right half of page 438 (+offset) in original book.