कोथ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कोथः, पुं, (कुथ्यते पूतित्वं गम्यते अनेन । कुथ् पूतित्वे + करणे घञ् ।) नेत्ररोगभेदः । कथो इति भाषा । (कुथ्यति गुदं क्षिणोति । कुथ् कर्त्तरि अच् । गुह्यक्षयकारकभगन्दर रोग- विशेषः । यथा, सुश्रुते । “मूढेन मांसलुब्धेन यदस्थिशल्यमन्नेन सहाभ्यव- हृतं यदावगाढपुरीषोन्मिश्रमपानेनाधः प्रेरितं असम्यगागतं गुदं क्षिणोति तत्र क्षतनिमित्तः कोथ उपजायते” । भावे घञ् । गलनम् । यथा, तत्रैव । “तस्मिन् क्षते पूयरुधिरावकीर्णमांसकोथे भूमाविव जलसिक्तायां कृमयो जायन्ते” ॥) शटिते मथिते च त्रि । इति मेदिनीकर- हेमचन्द्रौ ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कोथ¦ पु॰ कुथ--पातित्ये वञ्।
१ नेत्ररोगमेदे (कें थो)। कर्त्तरिअच्।
२ गलिते त्रि॰ मेदि॰
“मूढेन मांसलुब्धेन यदस्थिशल्यम-न्नेन सहाभ्यवहृतं यदावगाढपुरीषोन्मिश्रमपानेनाधःप्रेरितमसम्यगागतं गुदं क्षिणोति तत्र क्षतनिमित्तः कोथउपजायते” इति सुश्रुतोक्ते गुह्यक्षयकारके
३ भगन्दररोगोपद्रवमेदे। भावे घञ्।
४ गलने
“तस्मिन् क्षते पूयरुधि-रावकीर्णमांसकोथे भूमाविव जलसिक्तायां कृमयो जाय-न्ते” सुश्रुतः
“तत्र सविषमत्स्यकीटदर्द्दुरमूत्रपुरीषकोथजाताः” सुश्रु॰
“कीटमूत्रपुरीषाण्डशवकोथप्रदूषितम्” (जलम्) सुश्रु॰
“गोशकृत्कोयजा मन्दा, मध्याः कार्ष्ठष्टि-कोद्भवाः” सुश्रु॰
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कोथ¦ mfn. (-थः-था-थं)
1. Afflicted with pain.
2. Churned. m. (-थः)
1. In- flamation, and ulceration of the angles of the eyelids.
2. Gan- grene.
3. Churning. E. कुथ् to afflict or be afflicted. affix घञ्।
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कोथ [kōtha], a. [कुथ्-घञ्]
Afflicted with pain.
Churned.
थः Putrefaction, corruption.
A sore.
Gangrene.
A disease of the eyes.
Churning.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
कोथ mfn. ( कुथ्)" afflicted with pain " or " churned "( शटित, or मथित) L.
कोथ m. putrefaction , corruption Sus3r.
कोथ m. a sore , gangrene Sus3r.
कोथ m. a disease of the eyes (inflammation and ulceration of the angles of the eyelids) L.
कोथ m. churning L.