गभीर
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीरम्, त्रि, (गच्छति जलमत्र । गम् + “गभीर- गम्भीरौ” । उणां । ४ । ३५ । इति ईरन् भश्चान्ता- देशः ।) नीचस्थानम् । तत्पर्य्यायः । निम्नम् २ गम्भीरम् ३ । इत्यमरः । १ । १० । १५ ॥ गभीरकम् ४ । इति शब्दरत्नावली ॥ अगाधम् । (यथा, प्रबोध- चन्द्रोदये । ४ । १५ । “निष्कम्पनिर्म्मलपयोधिगभीरवीरा धीराः परस्य परिवादगिरः सहन्ते ॥”) गहनम् । इत्युणादिकोषः ॥ (प्रचण्डम् । यथा, भागवते । १ । ५ । १८ । “कांलेन सर्व्वत्र गभीररंहमा ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीर वि।
गम्भीरम्
समानार्थक:निम्न,गभीर,गम्भीर
1।10।15।1।2
निम्नं गभीरं गम्भीरमुत्तानं तद्विपर्यये। अगाधमतलस्पर्शे कैवर्ते दाशधीवरौ॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, परिमाणः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीर¦ त्रि॰ गच्छति जलमत्र गम--ईरन् भान्तादेशश्च।
१ निम्नस्थाने,
२ अतलस्पर्शे,
३ मन्द्रे ध्वनौ च अमरः।
४ गहने,
५ दुष्प्रवेशे,
६ दुर्बोधे च उणादिकोषः।
“जीर्ष्णातरिः सरिदतीव गभीरनीरा” उद्भटः
“न त्वां गभीरं गुरु-हन्तः! सिन्धुः” ऋ॰
३ ।
३२ ।
१६ ।
“न तं गूहन्ति स्रवतोगभीराः” ऋ॰
१० ।
१०
८ ।
४ ॥
७ वाचि स्त्री निघण्टुः।
८ द्यावापृथिव्योः रोदस्योः स्त्री द्विव॰ निघण्टुः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीर¦ mfn. (-रः-रा-रं)
1. Deep.
2. Thick, impervious, (as a forest.)
3. Profound, sagacious.
4. Deep in sound, hollow-toned. E. गम् to go [Page232-b+ 60] भ substituted for the final, इरन् Unadi affix; also with नुम् inser- ted गम्भीर।
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीर [gabhīra], m. [गच्छति जलमत्र, गभ् ईरन् भान्तादेशश्च Uṇ.4.35]
Deep (in all senses); उत्तालास्त इमे गभीरपयसः पुण्याः सरित्संगमाः U.2.3; Bv.2.15.
Deepsounding (as a drum).
Thick, dense, impervious (as a forest); Ki.14.39.
Profound, sagacious.
Grave, serious, solemn, earnest.
Secret, mysterious.
Inscrutable, difficult to be perceived or understood; गभीरमर्थं कति- चित्प्रकाशताम् (नयन्ति) Ki.14.4. -Comp. -आत्मन् the Supreme Soul. -वेध a. very penetrating.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
गभीर mf( आ)n. deep (opposed to गाधand दीन) RV. etc.
गभीर mf( आ)n. ( Naigh. i , 11 ) deep in sound , deep-sounding , hollow-toned RV. v , 85 , 1 R2itus.
गभीर mf( आ)n. profound , sagacious , grave , serious , solemn , secret , mysterious RV. AV. v , 11 , 3
गभीर mf( आ)n. ( गम्भ्MBh. etc. ) Prab. iv , 15 Sa1h.
गभीर mf( आ)n. dense , impervious BhP. viii , 3 , 5
गभीर mf( आ)n. ( गम्भ्R. iii )
गभीर mf( आ)n. not to be penetrated or investigated or explored , inscrutable
गभीर mf( आ)n. " inexhaustible " , uninterrupted (time) BhP. i , 5 , 8
गभीर mf( आ)n. ( गम्भ्, iv , 12 , 38 ; v , 24 , 24 )
गभीर m. N. of a son of मनुभौत्यor of रम्भVP. iii , 2 , 43 BhP. ix , 17 , 10.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a son of प्रवीर; ruled for ३० years. Br. III. ७४. १८६.