चर्म्मकार

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

कल्पद्रुमः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

चर्म्मकारः, पुं, (चर्म्म चर्म्मनिर्म्मितद्रव्यादिकं करोतीति । कृ + “कर्म्मण्यण्” । ३ । २ । १ । इति अण् ।) वर्णसङ्करजातिविशेषः । चामार इति मुचि इति च भाषा ॥ स तु चण्डाल्यां तीवरा- ज्जातः । इति पराशरपद्धतिः ॥ तत्पर्य्यायः । पादू- कृत् २ । इत्यमरः । २ । १ । ७ ॥ पादुकृत् ३ चर्म्मारः ४ । इति तट्टीका ॥ चर्म्मकृत् ५ पादुकाकारः ६ । इति हलायुधः ॥ चर्म्मरुः ७ कुरटः ८ । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ (यथां, मनुः । १० । ३६ । “कारावरो निषादात्तु चर्म्मकारः प्रसूयते ॥”)

वाचस्पत्यम्

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

चर्म्मकार¦ त्रि॰ चर्म्म तन्निर्म्मितं पादुकादि करोति कृ--अण्उप॰ स॰।

१ पादुकादिकारके
“चाण्डाल्यां तीव-[Page2903-a+ 38] राज्जातश्चर्म्मकार इति स्मतः” पराशरोक्ते,

२ सङ्कीर्ण्ण-जातिभेदे पुंस्त्री स्त्रियां जातित्वात् ङीष्।
“चर्म्म-कारस्य द्वौ पुत्रौ गणकोवाद्यपूरकः”।
“मनुना तु वैदेह्यांनिषादाज्जातस्य कारावराख्यचर्म्मकारसंज्ञोक्ता यथा
“कारावरो निषादात्तु चर्म्मकारः प्रसूयते” उत्तरत्रवैदेह्यामेवेत्युक्तेः अत्रापि तस्यामेवेत्यन्वयः। उश-नसा तु
“सूताद्विप्रप्रसूतायां सूतोवेणुक उच्यते। नृपायामेव तस्यैव जातोयश्चर्म्मकारकः” इत्युक्तम्। एवञ्च मुनित्रयप्रामाण्यात् त्रिविधैव चर्मकारजातिः।
“धिग्वर्ण्णानां चर्म्म कार्य्यम्” मनुना तेषां वृत्तिरुक्ता। चर्म्मकरोति क्विप् चर्म्मकृदप्यत्र। ण्वुल् चर्म्मकारकतत्रार्थे

शब्दसागरः

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

चर्म्मकार¦ mfn. (-रः-रा-रं) The shoe-maker, a currier or worker in leather, the offspring of the Chandala woman by a man of the fisherman caste, or of a Vaideha female by a Nishadha. f. (-री)
1. The plant Char- maghas: see the preceding.
3. The wife of a Chamar. E. चर्म्म skin or leather, and कार who does or makes. चर्म तन्निमित्तं पादुकादि करोति कृ-अण् उपमित समासः |