चारक
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारकः, पुं, (चारयति इति । चर + णिच् + ण्वुल् ।) अश्वादेः पालकः । सञ्चारकः । (यथा, रामायणे । ३ । ६६ । १८ । “इयं मृते भ्रातरि मे मयि वत्स्यति मैथिली । न चाहमाशां कुर्य्यां ते पाप ! प्रच्छन्नचारक ! ॥”) बन्धः । इति मेदिनी ॥ के, ८७ । पियालवृक्षः । इति राजनिर्घण्टः ॥ (चर एव स्वार्थे अण् चारः । ततः स्वार्थे कन् । गुप्तचरः । यथा महाभारते । २ । ५ । ३८ । “त्रिभिस्त्रिभिरविज्ञातैर्वेत्सि तीर्थानि चारकैः ॥” चरणशीले, त्रि । यथा, कथासरित्सागरे । १४ । ६५ । “गुप्तं विरचितां नाम भेजेऽन्तःपुरचारिकाम् ॥”)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारक¦ त्रि॰ चारयति चर--णिच्--ण्वुल्। गवादीनांतृणादिषु गमयितरि
१ पशुपालके मेदि॰ चार--स्वार्थेक।
२ बन्धे
३ गतौ च।
४ प्रियालवृक्षे राजनि॰।
५ कारागारे। हेम॰।
“निगडितचरणा चारके निरो-द्धव्या” दशकु॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारक¦ m. (-कः)
1. A groom, a horseman, a cavalier.
2. A binding, a fetter.
3. An associate, a companion.
4. A spy.
5. A herdsman E. चर् to go, in the causal form, and णिच्-ण्वुल् aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारक [cāraka], a. [चारयति चर्-णिच्-ण्वुल्]
Acting, doing, proceeding; अपूर्वचारकः सौम्यो अनिकेतः समाहितः Mb.3.278.19.
कः A spy.
A herdsman.
A leader, driver.
An associate.
A groom, cavalier.
A prison; निगडितचरणा चारके निरोद्धव्या Dk.32.
A bond, fetter.
Going, motion.
A wandering Brahmanical student.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारक mfn. ifc. proceeding R. iii , 66 , 18
चारक mfn. ( चर्, Caus. ) setting in motion MBh. xiv , 42 , 29
चारक mfn. composed by चरकPa1n2. 4-3 , 107 Ka1s3.
चारक m. a spy MBh. ii , 172 ( Pan5cat. ii ) and iv , 911
चारक m. ( चर्, Caus. Pa1n2. 7-3 , 34 Ka1s3. )a driver , herdsman(See. गो-) L.
चारक m. = भोजकL.
चारक m. an associate , companion( संचारक) L.
चारक m. a fetter L.
चारक m. a prison Lalit. xv Das3. vii
चारक m. Buchanania latifolia L.
चारक m. journey (of बुद्ध) Lalit. DivyA7v.
चारक m. a cock-roach Npr.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चारक पु.
(चरकाणाम् अयम्, चरक + अण्) सौत्रामणी; चरकों द्वारा अभ्यस्त=कार्यान्वित, मा.श्रौ.सू. 1०.1.3.9।