चालन
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चालनम्, क्ली, (चालयत्यनेनेति । चल + णिच् + करणे ल्युट् ।) चालनी । इत्यमरटीकायां भरतः ॥ (यथा, कर्म्मप्रदीपे । “क्षुद्रच्छिद्रसमोपेतं चालनं तितौः स्मृतः ॥” भावे ल्युट् । प्रेरणम् । यथा, भागवते । ३ । २६ । ३७ । “चालनं व्यूहनं प्राप्तिर्नेतृत्वं द्रव्यशब्दयोः ॥”)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चालन¦ न॰ चल--णिच्--भावे ल्युट्।
१ स्थानान्तरनयने
२ कम्पने च।
“शोषणं मागरस्नाहो पर्वतख च चालनम्” भा॰ सौ॰
८ अ॰। करणे ल्युट्
३ चालन्यां न॰।
“क्षुद्रच्छिद्रसमोपेतं चालनं तितौः स्मृतः” इति कर्म्मप्रदीपः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चालन¦ nf. (-नं-नी) A sieve, a strainer. n. (नं)
1. Causing to move or go.
2. Muscular action. E. चल in the causal, to make go, (grain, &c. through its pores,) णिच् भावे ल्युट् and ङीप् affs.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चालनम् [cālanam], [चल्-णिच् भावे ल्युट्]
Causing to move, shaking, wagging (as a tail);
Loosening.
Muscular action.
Causing to pass through a sieve, sifting.
A sieve.
नी A sieve, strainer; छिद्रं भद्रे हन्त पुच्छे तवेति, सूचीं ब्रूते चालनी दूषयन्ती Subhāṣ.
A harlot; चालनी तु शतच्छिद्रे पुंश्चल्यामपि च स्त्रियाम् Nm.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
चालन n. causing to move , shaking , wagging (the tail) , making loose MBh. v , 2651 ; xvi , 267 R. vii , 16 , 26 Sus3r. Pan5cat. Bhartr2.
चालन n. moving action (of the wind) BhP. iii , 26 , 37
चालन n. throwing off( निःसारण; " muscular action " W. ) , x , 44 , 5
चालन n. a term in astr.
चालन n. causing to pass through a strainer W.
चालन n. a strainer L. Sch.