जानपद
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जानपदः, पुं, (जानेन जन्मना पद्यते इति अप् ।) जनः । (यथा, याज्ञवल्क्ये । २ । ३७ । “देयं चौराहृतं द्रव्यं राज्ञा जानपदाय तु । अदद्धि समवाप्नोति किल्विषं यस्य तस्य तत् ॥” जनपद एव । स्वार्थे अण् ।) देशः । इति मेदिनी । दे, ४ । ४८ ॥ जनपदे भवः । इति “उत्सादिभ्योऽञ् । ४ । १ । ८६ इत्यञ् । देशभवे, त्रि ॥ यथा, मनुः । ८ । ४१ । “जातिजानपदान् धर्म्मान् श्रेणीधर्म्मांश्च धर्म्मवित् ॥”)
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जानपद¦ पु॰ जानेन उत्पत्त्या पद्यते पद--अप्।
१ जनेलोकमात्रे
“कृतप्रज्ञश्च मेधावी बुधो जानपदः शुचिः” भा॰ शा॰
८३ अ॰। जनपद एव स्वार्थे अण्।
२ देशे चमेदि॰। जनपदादागतः जनपदे भवो वा अण्। जनपदादागते
३ करादौ
“स यथा महाराजो जान-[Page3113-a+ 38] पदान् गृहीत्वा स्वे जनपदे यथाकामं परिवर्त्तते” शत॰ब्रा॰
१४ ।
५ ।
१ ।
२० ।
४ देशभवे च
“देयं चौरहृतं द्रव्यंराज्ञा जानपदाय तु” याज्ञ॰।
५ वृत्तौ स्त्री ङीष्जानपदी अन्यत्र ङीप्। स्वरे भेदः। नियमपक्षे टाप्इति भेदः। वरणा॰ बहुत्वे अणी लुक्। जनपदाः।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जानपद¦ m. (-दः)
1. Man, mankind.
2. An inhabited country. E. जनपद the same, and अप् aff. जानेन उत्पत्त्या पद्यते पद-अप् |
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जानपदः [jānapadḥ], [जानेन उत्पत्त्या पद्यते पद् अप्; जनपदे भवः, अण् वा]
An inhabitant of the country, a rustic, boor, peasant (opp. पौर); ततः कतिपयाहःसु वृद्धो जानपदो युवा Rām.7.73.2.
A country.
A tax &c. from peasants.
subject.-दा A popular expression. -दी Profession, business.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
जानपद mfn. ( g. उत्सा-दि)living in the country( जन-पद)
जानपद m. inhabitant of the country MBh. ( Nal. xxvi , 30 ) R. Ragh. BhP.
जानपद m. belonging to or suited for the inhabitants of the country Mn. viii , 41 R. i , 12 , 13
जानपद m. one who belongs to a country , subject S3Br. xiv Ya1jn5. ii , 36 MBh. xii R.
जानपद m. N. of an अप्सरस्MBh. i.5076.