डमरु
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरुः, पुं, (डमित्यव्यक्तशब्दं ऋच्छतीति । ऋ + “मृगय्वादयश्च ।” उणां १ । ३८ । इति कु- प्रत्ययेन निपातनात् साधुः ।) वाद्यभेदः । इत्यमरः । १ । ७ । ८ ॥ कपालियोगिवाद्यम् । इति भरतः ॥ क्षीणमध्यो गुटिकाद्बयालम्बितः । इति सारसुन्दरी ॥ (यथा, योगसारे २ परि- च्छेदे । “वादयन् डमरुं योगी यत्र कुत्राश्रमे स्थितः ॥”) चमत्कारः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरु पुं।
वाद्यविशेषः
समानार्थक:डमरु,मड्डु,डिण्डिम,झर्झर,मर्दल,पणव
1।7।8।1।1
वाद्यप्रभेदा डमरुमड्डुडिण्डिमझर्झराः। मर्दलः पणवोऽन्ये च नर्तकीलासिके समे॥
पदार्थ-विभागः : उपकरणम्,वाद्योपकरणम्
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरु¦ पु॰ डमिति शब्दमृच्छति ऋ--मृगया॰ कु॰ नि॰।
१ वाद्यभेदेक्षीणमध्ये प्रान्ते दीर्घे, पुटिकाद्वयलम्बिते कापालि-कयोगिवाद्ये अमरः। तत्रार्थे हारा॰ न॰।
“दत्त्वा डमड्-डमरुडाङ्कृतिहूतभूतवर्गान्तु भर्गगृहिणीं रुधिरैर्धि-नोमि” प्रबोधच॰। (डमत् डमेति शब्दं कुर्वत्)।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरु¦ m. (-रुः)
1. A musical instrument, a sort of small drum, shaped like an hour-glass, and held in one hand usually carried by Kapa- likas.
2. Any thing surprising, any strange occurence, &c. E. डम imitative sound, ऋ to go or get उण् affix and the vowel changed.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरुः [ḍamaruḥ], A sort of small drum shaped like an hourglass and generally used by Kāpālikas; (sometime regarded as n. also); चण्डैर्डमरुनिर्घोषैर्घर्घरं श्रुतवान् ध्वनिम् Rāj. T.2.99. -Comp. -यन्त्रम् a kind of pan; Bhāva. P.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
डमरु m. ( L. ) id. Ra1jat. ii , 99 Prab. iii , 14
डमरु m. surprise L.