तन्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
Apte[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तन् [tan], I. 8 U. (तनोति, तनुते, ततान, तेने, अत-ता-नीत्, तनितुम्, ततः pass. तन्यते or तायते; desid. तितंसति, तितांसति तितनिषति)
To stretch, extend, lengthen, lengthen out; बाह्वोः सकरयोस्त- तयोः Ak.
To spread, shed, diffuse; कूलानि सा$$मर्षतयेव तेनुः सरोजलक्ष्मीं स्थलपद्महासैः Bk.2.3;1.32;15.91; Ku. 2.33.
To cover, fill; स तमीं तमोभिरभिगम्य तताम् Śi.9. 23; Ki.5.11.
To cause, produce, form, give, grant, bestow; त्वयि विमुखे मयि सपदि सुधानिधिरपि तनुते तनुदाहम् Gīt.4; पितुर्मुदं तेन ततान सो$र्भकः R.3.25;7.7; U.3. 39; Māl.9.43; यो दुर्जनं वशयितुं तनुते मनीषाम् Bv.1.95, 1.
To perform, do, accomplish (as a sacrifice); इति क्षितीशो नवतिं नवाधिकां महाक्रतूनां महनीयशासनः । समारुरुक्षुर्दिव- मायुषः क्षये ततान सोपानपरंपरामिव ॥ R.3.69; Ms.4.25.
To compose, write (as a work &c.); as in नाम्नां मालां तनोम्यहम् or तनुते टीकाम्.
To stretch or bend (as a bow).
To spin out, weave.
To propagate, or be propagated; धमार्थ उत्तमश्लोकं तन्तुं तन्वन्पितॄन्यजेत् Bhāg.2. 3.8.
To continue, last.
To protract, prolong, augment; मुदितस्तं चिरमुत्सवं ततान Ks.51.226; पितुर्मुदं तेन ततान सो$र्भकः R.3.25.
To emboss.
To prepare (a way for); यज्ञैरथर्वा प्रथमः पथस्तते Rv.1.83.5.
To direct one's way towards.
To compose (a literary work). [cf. L. tendo]. -II. 1 P., 1 U. (तनति, तानयति- ते)
To confide, trust, place confidence in.
To help, assist, aid.
To pain or afflict with disease.
To be harmless.
To sound.
तन् [tan], f. Ved.
Continuation, diffusion.
Offspring, posterity.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तन् in comp. for तद्.
तन् cl.1.10. नति, तानयति, to believe in Dha1tup. ; " to assist " or " to afflict with pain " ib.
तन् (= स्तन्) cl.4. न्यति( aor. 2. sg. ततनस्)to resound , roar RV. i , 38 , 14 ; vi , 38 , 2 ; ([See. ? etc. ])
तन् cl.8 P. A1. नोति, नुते(3. pl. न्वते[ आ-and वि-तन्वतेRV. ] AV. xii , 1 , 13 ; Impv. नु[ अवand वि-तनुहिRV. ; See. Pa1n2. 6-4 , 106 Va1rtt. 1 Pat. ] RV. i , 120 , 11 ; नुष्वRV. ; Subj. 2. sg. नुथास्, v , 79 , 9 ; 1. du. नवावहै, i , 170 , 4 ; impf. 3. pl. अतन्वत, x , 90 , 6 AV. vii , 5 , 4 ; pf. P. ततान, once तात्RV. i , 105 , 12 ; 2. sg. ततन्थ[ RV. ],class. तेनिथ[ Pa1n2. 7-2 , 64 Ka1s3. ] ; A1. 1. 2. 3. sg. [ आ-] ततने, [अभि-]तत्निषे, [वि-]तत्नेRV. ; 3. sg. irr. तते, i , 83 , 5 ; 3. pl. तत्निरे[ 164 , 5 वि-AV. xiv , 1 , 45 ] or तेन्[ iv , 14 , 4 ( वि-) etc. ; See. Pa1n2. 6-4 , 99 ] ; aor. P. अतन्RV. vi , 61 , 9 ; [आ-]अतान्, 67 , 6 ; AV. ix , 4 , 1 ; [ परि-, वि-] अतनत्RV. ; [अन्व्-आ]अतांसीत्VS. xv , 53 ; अतानीत्MaitrS. ; ततनत्, [अभि-]तनाम, तनन्RV. ; 2. pl. अतनिष्टPa1n2. 2-4 , 79 Ka1s3. ; 3. du. अतानिष्टाम्Bhat2t2. xv , 91 ; A1. अततor अतनिष्ट, अतथास्or अतनिष्ठास्Pa1n2. 2-4 , 79 ; 3. pl. अत्नतRV. ; ततनन्त, i , 52 , 11 ; 1. sg. अतसिpl. अतंस्महिBr. ; fut. 2nd तंस्यतेS3Br. ; fut. 1st [वि-]तायिताBhP. viii , 13 , 36 ; p. pr. तन्वत्, वान; pf. ततन्वस्; ind.p. तत्वा, त्वाय, -तत्यBr. ; [ वि-] तायBhP. vii , 10 , 2 ; inf. तन्तुम्Br. ; Pass. तायतेRV. i , 110 , 1 and [ p. यमान] x , 17 , 7 AV. etc. ; तन्यतेPa1n2. 6-4 , 44 ; aor. अतायिBr. )to extend , spread , be diffused (as light) over , shine , extend towards , reach to RV. etc. ; to be protracted , continue , endure RV. ; to stretch (a cord) , extend or bend (a bow) , spread , spin out , weave RV. etc. ; to emboss S3Br. xiv , 7 , 2 , 5 ; to prepare (a way for) RV. i , 83 , 5 ; to direct (one's way , गतिम्)towards Nalo7d. i , 20 ; to propagate (one's self or one's family , तनूस्, तन्तुम्) Hariv. 2386 BhP. ii , 3 , 8 ; to (spread i.e. to) speak (words) Das3. i , 87 ; to protract RV. v , 79 , 9 Katha1s. li , 226 ; to put forth , show , manifest , display , augment Ragh. iii , 25 S3ak. Bhartr2. etc. ( Pass. to be put forth or extended , increase Bhat2t2. ); to accomplish , perform (a ceremony) RV. VS. ii , 13 AV. iv , 15 , 16 S3Br. etc. ; to sacrifice xiii , 2 , 5 , 2 Kaus3. 127 ; to compose (a literary work) Hemac. Caurap. Sch. ; to render (any one thirsty , double acc. ) Kuval. 455 : Desid. तितनिषति, तंसति, तांस्Pa1n2. 6-4 , 17 ; vii , 2 , 49 Ka1s3. : Intens. तन्तन्यते, तन्तनीति, vi , 4 , 44 and vii , 4 , 85 Ka1s3. ; ([See. ? , ? etc. ])
तन् m. (only dat , तनेand instr. तना)continuation , uninterrupted succession RV.
तन् m. propagation , offspring , posterity RV. ([ तन्वा तना चor त्मना तानाor तन्वे तने( च) , " for one's own person and one's children "])Page435,2