तमिस्र
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्रम्, क्ली, (तमोऽस्त्यत्र । “ज्योत्स्नातमिस्रेति ।” ५ । २ । ११४ । इति निपातनात् साधुः । यद्वा, तमिस्रा अस्त्याश्रयत्वेनास्य अच् ।) अन्धकारम् । इत्यमरः ॥ (यथा, महाभारते । ४ । २१ । १७ । “यदेतन्नर्त्तनागारं मत्स्यराजेन कारितम् । दिवात्र कन्या नृत्यन्ति रात्रौ यान्ति यथागृहम् ॥ तमिस्रे तत्र गच्छेथा गन्धर्व्वास्तन्न जानते ॥”) क्रोधः । इति मेदिनी । रे, ६१ ॥ (नरकविशेषः । यथा, भागवते । ४ । ७ । ४४ । “अमङ्गलानाञ्च तमिस्रमुल्वणं विपर्य्ययः केन तदेव कस्यचित् ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्र नपुं।
अन्धकारः
समानार्थक:अन्धकार,ध्वान्त,तमिस्र,तिमिर,तमस्,अन्ध,वृत्र
1।8।3।1।3
अन्धकारोऽस्त्रियां ध्वान्तं तमिस्रं तिमिरं तमः। ध्वान्ते गाढेऽन्धतमसं क्षीणोऽन्धतमसं तमः॥
: घनान्धकारः, क्षीणतमस्, व्यापकतमस्
पदार्थ-विभागः : , अभावः, तेजोभावः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्र¦ न॰ तमोऽस्त्यत्र ज्योत्स्नेत्यादि॰ नि॰ तमिस्रा रात्रिरा-श्रयत्वेनास्त्यस्य अच् वा।
१ अन्धकारे
२ क्रोधे च मेदि॰।
३ तमःप्रधानरात्रौ स्त्री अमरः
४ दर्शरात्रौवाचस्पतिः।
५ अन्घकारततौ स्त्री मेदि॰।
“सूर्य्येतपत्यावरणाय दृष्टेः कल्पेत लोकस्य कथं त-मस्रा” रघुः।
“अनभिज्ञास्तमिस्राणां दुर्दिनेष्वभिसा-रिकाः” कुमा॰
“उज्झती शुचमिवाशु तमिस्रा” किरा॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्र¦ m. (-स्रः) The dark half of the month, from the full to the change. f. (-स्रा)
1. A dark night, or one during the wane of the moon.
2. Great or extensive darkness.
3. The night of the new moon.
4. Any night. n. (-स्रं)
1. Darkness.
2. Anger, wrath. E. तमस् dark- ness, र added, and इ substituted for the penultimate.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्र [tamisra], a. Dark.
स्रम् Darkness; एतत्तमालदलनीलतमं तमिस्रम् Gīt 11; करचरणोरसि मणिगणभूषणकिरणविभिन्नतमिस्रम् 2; Ki.5.2.
Mental darkness, illusion.
Anger, wrath. -स्रः The dark half of the month. -Comp. -पक्षः the dark fortnight (of a lunar month); R.6. 34; तमिस्रपक्षत्रुटिकूटभक्षितम् N.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तमिस्र m. = -पक्षW.
तमिस्र n. darkness , dark night (also pl. ) MBh. iv , 710 BhP. v , 13 , 9 Gi1t. xi , 12
तमिस्र n. a dark hell , hell (in general) BhP. iv , 6 , 45
तमिस्र n. anger L.
तमिस्र n. See. सु-
तमिस्र n. तामिस्र