तूर्णि
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तूर्णिः, पुं, (त्वरते त्वरणं वा । त्वर + “बहिश्रिश्रु- युद्रुग्लाहात्वरिभ्यो नित् ।” उणां । ४ । ५१ । इति निः स च नित् ।) मलम् । इत्युणादि- कोषः । २ । १४१ ॥ त्वरा । इति हेमचन्द्रः । २ । २३६ ॥ श्लोकः । मनः । इति संक्षिप्तसारे उणादिवृत्तिः ॥ (क्षिप्रे, त्रि । इति निघण्टुः । २ । १५ ॥ यथा, ऋग्वेदे । १० । ८८ । ६ । “मायामू तु यज्ञियानामेतामपो यत्तूर्णिश्चरति प्रजानन् ॥” “तूर्णिस्त्वरमाणः ।” इति सायनः ॥)
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तूर्णि¦ पु॰ त्वर--नि नि॰ ऊठ्।
१ मनसि उज्ज्वलदत्तः शब्दकल्प-द्रुमे मलार्थतोक्तिः नकारस्थाने लकारभ्रमात्। भावे-नि।
२ त्वरायां हेमच॰।
३ श्लोके संक्षिप्नसारे उणा॰
४ क्षिप्रे निघण्टुः।
५ तद्वति त्रि॰।
“प्र यतत्स्तोताजरिता तूर्ण्यर्थः” ऋ॰
३ ।
५२ ।
५ ।
“तूर्ण्यर्थः त्वरित-गमनाः” भा॰
“विगाहं तूर्णिं तविषीभिरावृतम्” ऋ॰
३ ।
३ ।
५ ।
“तूर्णिं क्षिप्रगामिनम्” भा॰।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तूर्णि¦ m. (-र्णिः)
1. Speed, velocity, expedition.
2. Dirt, excrement.
3. A stanza.
4. The mind. E. त्वर् to make haste, Unadi affix नि।
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तूर्णि [tūrṇi], a. Quick. -र्णिः f. Speed. -m.
The mind.
A Śloka.
Dirt, excrement.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
तूर्णि mfn. quick , expeditious , clever , zealous RV. TS. ii S3Br. i
तूर्णि m. the mind Un2vr2.
तूर्णि m. a श्लोकib.
तूर्णि m. dirt Un2. k.
तूर्णि f. speed L.