निपान
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपानम्, क्ली, (निपीयते अस्मिन्निति । नि + पा + आधारे ल्युट् ।) कूपसमीपशिलादिनिबद्धपशु- पानार्थकृतकूपोद्धृताम्बुस्थानम् । इति भरतः ॥ तत्पर्य्यायः । आहावः । इत्यमरः । १ । १० । २६ ॥ निपानकम् ३ । इति शब्दरत्नावली ॥ गोदोहन- पात्रम् । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ (जलाशय- मात्रम् । यथा, विष्णुसंहितायाम् । ६४ । १ । “परनिपानेषु न स्नानमाचरेत् ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपान नपुं।
कूपसमीपरचितजलाधारः
समानार्थक:आहाव,निपान,तीर्थ
1।10।26।1।2
आहावस्तु निपानं स्यादुपकूपजलाशये। पुंस्येवान्धुः प्रहिः कूप उदपानं तु पुंसि वा॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, स्थानम्, मानवनिर्मितिः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपान¦ न॰ निपीयतेऽस्मिन् नि + पा--आधारे ल्युट्। कुपसमीपस्थे
१ जलाशये कूपोद्धृतजलाधारे कूपादिसमीपेपशूनां पानार्थमुदकाधारे अमरः। करणे ल्युट्।
२ गोदो-हनपात्रे त्रिका॰।
३ खातादिषु च
“परकीयनिपा-नेषु न स्नायाच्च कदाचत। निपानकर्त्तुः स्नात्वा चदुष्कृतांशेन लिप्यते” मनुः
“गाहन्तां महिषा नि-पानसलिलम्” शकु॰। भावे क्त।
४ निःशेषपाने
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपान¦ n. (-नं)
1. A trough or ditch near a well for watering cattle.
2. A well.
3. Any reservoir of water, a pool, a puddle.
4. A milk- pail.
5. Drinking off, imbibing. E. नि before. पा to drink, आधारे ल्युट् affix: also with कन् added निपानक n. (-कं |)
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपानम् [nipānam], 1 Drinking.
Any reservoir of water, pool, puddle; गाहन्तां महिषा निपानसलिलं शृङ्गैर्मुहुस्ताडितम् Ś.2.6; H.1.172; R.9.53; निपानवत् स कमलचारुदीर्घिकं ददर्श तद् वनमिव नन्दनं वनम् Bu. Ch.3.64.
A place or trough near a well for watering cattle.
A well; जह्युः स्वराडिव निपानखनित्रमिन्द्रः Bhāg.2.7.48.
A milkpail.
A resort, place of shelter; निपानं सर्वभूतानाम् Mb.12.18.17.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निपान/ नि- n. (or नकW. )drinking , imbibing MBh. BhP.
निपान/ नि- n. any place or trough for watering cattle , a well , pool , tank Mn. MBh. etc.
निपान/ नि- n. a milk-pail L.
निपान/ नि- n. place of refuge Ja1takam.