सामग्री पर जाएँ

निरपेक्ष

विकिशब्दकोशः तः


यन्त्रोपारोपितकोशांशः

[सम्पाद्यताम्]

कल्पद्रुमः

[सम्पाद्यताम्]

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


निरपेक्षः त्रि, (निर्गता अपेक्षा यस्य ।) अन- पेक्षः । यथा, मलमासतत्त्वे । “अभिधातुं पदेऽन्यस्मिन् निरपेक्षरवा श्रुतिः ॥” (यथा, रामायणे । ६ । ९९ । ४२ । “कलत्रनिरपेक्षैश्च चेष्टितैरस्य दारुणैः ॥”)

वाचस्पत्यम्

[सम्पाद्यताम्]

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


निरपेक्ष¦ त्रि॰ निर्गता अपेक्षा यस्य प्रा॰ ब॰।

१ अपेक्षाशून्येस्वार्थवोधनाय अन्यापेक्षाशून्ये
“निरपेक्षो रवः श्रुतिः” भट्टवार्त्तिकम्।
“तंत्तत्कर्मसु विनियोगसाधकानां श्रुतिलिङ्गादीनां मध्ये श्रुतेः (श्रूयमाणविभक्तेः) इतरानपेक्ष-णेन विनियोगसाधकत्वात् तथात्वं लिङ्गादीनां तु द्विती-[Page4084-a+ 38] यादिश्रुतिं कल्पयित्वा तद्द्वारैव तथात्वमिति सापेक्षत्व-मिति भेदः।

२ आशाशून्ये
“अध्यात्मरतिरासीनो निर-पेक्षो निरामिषः” मनुः।

३ अशक्तविषयके
“उक्तानिप्रतिषिद्धानि पुनः सम्भावितानि च। सापेक्षनिरपे-क्षाणि श्रुतिवाक्यानि कोविदैः”।
“सापेक्षनिरपेक्षाणिशक्ताशक्तविषयाणि” ज्योति॰ त॰ रघु॰।

शब्दसागरः

[सम्पाद्यताम्]

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


निरपेक्ष¦ mfn. (-क्षः-क्षा-क्षं)
1. Independent of, unconnected or unconcerned with.
2. Careless, indifferent, negligent.
3. Without purpose or hope. E. निर्, and अपेक्षा regard to.

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।


निरपेक्ष/ निर्--अपे mf( आ)n. regardless of. indifferent to , independent of( loc. or comp. )

निरपेक्ष/ निर्--अपे mf( आ)n. desireless , careless , indifferent , disinterested Mn. MBh. Ka1v. etc. (also -कBhP. )

निरपेक्ष/ निर्--अपे mfn. disregarded Das3.

"https://sa.wiktionary.org/w/index.php?title=निरपेक्ष&oldid=362718" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्