निरय
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरयः, पुं, (निकृष्टः अयो गमनं यत्र ।) नरकः । इत्यमरः । १ । ८ । १ ॥ (यथा, हरिवंशे । १६ । १६ । “कथञ्च शक्तास्ते दातुं निरयस्थाः फलं पुनः ॥”)
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरय पुं।
नरकः
समानार्थक:नारक,नरक,निरय,दुर्गति
1।9।1।1।3
स्यान्नारकस्तु नरको निरयो दुर्गतिः स्त्रियाम्. तद्भेदास्तपनावीचिमहारौरवरौरवाः॥
अवयव : नरकस्थप्राणी,नरकस्थ_नदी,नारकीया_अश्रीकरम्
: नरकभेदः
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलनिर्जीवः, स्थानम्, अलौकिकस्थानम्
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरय¦ पु॰ निर्गतोऽयोत्र प्रा॰ ब॰ नीचैरेत्यत्र निर् + इआघारे अच् वा। नरके अमरः
“निरये चैव पतनंयातनाश्च यमक्षये” मनुः।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरय¦ m. (-यः) Hell. E. निर् out, beyound, अय good fortune.
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरयः [nirayḥ], 1 Hell; निरयनगरद्वारमुद्घाटयन्ती Bh.1.63; Ms. 6.61.
Sorrow, unhappiness; सततं निरयं प्राप्तः परपिण्डोप- जीविनः Mb.1.141.37.
Sin; दुर्लभो ह्यस्य निरयः शशाङ्- कस्येव कल्मषम् Rām.2.36.27. -Comp. -वर्त्मन् n. active worldly life (प्रवृत्तिमार्ग); येषां गृहे निरयवर्त्मनि वर्ततां वः स्वर्गापवर्गविरमः स्वयमास विष्णुः Bhāg.1.82.31.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निरय/ निर्-अय m. (either fr. निस्+ इ= egression , sc. from earthly life , or fr. निर्+ अय" without happiness ") निरयor Hell (personified as a child of fear and death BhP. ) Mn. MBh. Ka1v. etc.
Purana index[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
(I)--a son of Bhaya and मृत्यु. भा. IV. 8. 4.
(II)--one of the seven seers of the स्वारोचिष epoch. Vi. III. 1. ११.