निविष्ट
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निविष्टम्, त्रि, (नि + विश + क्तः ।) निवेशयुक्तम् । (यथा, कुमारसम्भवे । ५ । ३१ । “भवन्ति साम्येऽपि निविष्टचेतसां वपुर्व्विशेषेष्वतिगौरवाः क्रियाः ॥”) आविष्टम् । प्रविष्टम् । यथा, -- “उडुगणपरिवारो नायकोऽप्योषधीना- ममृतमयशरीरः कान्तियुक्तोऽपि चन्द्रः । भवति विकलमूर्त्तिर्मण्डलं प्राप्य भानोः परसदननिविष्टः को लघुत्वं न याति ॥” इत्युद्भटः ॥ (आबद्धम् । यथा, देवीभागवते । १ । १५ । ४५ । “बद्धोऽहमिति मे बुद्धिर्नापसर्पति चित्ततः । संसारवासनाजाले निविष्टा वृद्धगामिनी ॥” स्थितम् । यथा, रामायणे । १ । ५ । ५ । “कोशलो नाम मुदितः स्फीतो जनपदो महान् । निविष्टः सरयूतीरे प्रभूतधनधान्यवान् ॥”)
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निविष्ट¦ त्रि॰ नि + बिश--क्त।
१ चित्ताभिनिवेशयुक्ते
२ एकाग्रेच
“भवन्ति साम्येऽपि निविष्टचेतसाम्” कुमा॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निविष्ट¦ mfn. (-ष्टः-ष्टा-ष्टं)
1. Entered, gone in or into.
2. Seated, sit- ting upon.
3. Situated or placed in or on.
3. Arranged.
4. Fixed on. E. नि before, विश् to enter, aff. क्त।
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निविष्टः [niviṣṭḥ], p. p.
Seated, sitting upon.
Encamped; निविष्टमुदधेः कूले तं प्रपेदे विभीषणः R.12.68.
Fixed or intent upon.
Concentrated, subdued, controlled; भवन्ति साम्ये$पि निविष्टचेतसां वपुर्विशेषेष्वतिगौरवाः क्रियाः Ku.5.31.
Initiated.
Arranged.
Entered, gone into.
Appointed (guardians).
Cultivated (a country).
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
निविष्ट/ नि- mfn. ( नि-)settled down , come to rest VS. AV.
निविष्ट/ नि- mfn. drawn up , encamped (army) MBh. Ka1v.
निविष्ट/ नि- mfn. placed , located , appointed (guardians) R.
निविष्ट/ नि- mfn. entered , penetrated into (also with अन्तर्) , lying or resting or sticking or staying in( loc. or comp. ) RV. etc.
निविष्ट/ नि- mfn. seated or sitting upon or in( loc. or comp. ) Ka1v. Ra1jat. Pan5c. ( Ragh. xii , 68 v.l. निर्व्)
निविष्ट/ नि- mfn. situated (town) Hariv. R.
निविष्ट/ नि- mfn. married( अनिव्) MBh. i , 7241 (See. निर्-विष्टunder निर्-विश्)
निविष्ट/ नि- mfn. turned to , intent upon( loc. or comp. ) Mn. MBh. etc.
निविष्ट/ नि- mfn. begun AitBr.
निविष्ट/ नि- mfn. founded (as a town , tank etc. ) Mn. Hariv.
निविष्ट/ नि- mfn. occupied , settled , cultivated (country) Mn. R. Ragh.
निविष्ट/ नि- mfn. endowed with( instr. ) R.