नुद्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नुद् [nud], 6 U. (नुदति-ते, नुत्त or नुन्न, प्रणुदति)

To push, push or drive on, impel, propel; मन्दं मन्दं नुदति पवनश्चानु- कूलो यथा त्वाम् Me.9; U.5.1.

To prompt, incite, urge on; रथचरणसमाह्वस्तावदौत्सुक्यनुन्ना Śi.11.26; Ku.6.65.

To remove, drive away, cast away, dispel; अदस्त्वया नुन्नमनुत्तमं तमः Śi.1.27; केयूरबन्धोच्छ्वसितैर्नुनोद R.6.68; 8.4;16.85; Ki.3.33;5.28.

To throw, cast, send.

Ved. To raise, lift up. -Caus.

To remove, drive away.

To prompt, incite, push on or urge forward. -With उप to drive away, remove; Śi.4.61. -प्र˚ to dispel, drive off, remove; नयनप्रसरप्रणुन्नमिव वारिरुहम् Śi.9.71.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

नुद् cl.6 P. A1. ( Dha1tup. xxviii , 2 ; 132 ) नुदति, ते( pf. नुनोदKa1v. ; नुनुदे, 3. pl. द्रेRV. etc. ; aor. P. अनौत्सीत्Gr. ; A1. अनुत्थास्RV. ; नुदिष्ठास्AV. ; Prec. -नुद्यात्Bhag. ; fut. -नोत्स्यतिMBh. ; तेBr. etc. ; नोत्ताGr. ; ind.p. -नुद्यS3a1n3khGr2. ; inf. -नुदेRV. ; -नुदस्Ka1t2h. ; -नोदम्RV. ) , to push , thrust , impel , move , remove RV. etc. etc. : Caus. नोदयति( Pass. नोद्यते) , to push on , urge , incite Up. MBh. Ka1v. etc. : Intens. नोनुद्यते, to push or drive away repeatedly AitBr.

नुद् mfn. pushing , impelling , driving away , removing Up. MBh. Ka1v. etc. ( ifc. or with acc. )