परिणम्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

परिणम् [pariṇam], 1 U.

To stoop, bend down (as an elephant to strike with his tusks); विष्के नागः पर्यणंसीत् स्व एव Śi.18.27.

To bend or bow down, be inclined; लज्जापरिणतैः (वदनकमलैः) Bh.1.4.

To be changed or transformed into, assume the form of (with instr.); लताभावेन परिणतमस्या रूपम् V.4;4.28; क्षीरं जलं वा स्वयमेव दधिहिमभावेन परिणमते Ś. B.; स्रोतोमूर्त्या भुवि परिणतां रन्तिदेवस्य कीर्तिम् Me.47.

To result; happen; सर्वं विपरीतं परिणमति Mk.1.

To be developed or matured, be ripe; छन्नोपान्तः परिणतफलद्योतिभिः काननाम्रैः Me.18; शाखाभृतां परि- णमन्ति न पल्लवानि Ki.5.37; M.3.8; परिणतदलशाखाः (वृक्षाः) Ṛs.1.26; Mv.1.12; see परिणत below.

To be advanced (in age), grow old, be aged, decay; परिणत- शरच्चन्द्रिकासु क्षपासु Me.112; so जरापरिणत &c.

To set, decline in the west (as the sun); अनेन समयेन परिणतो दिवसः K.47.

To be digested; ग्रस्तं परिणमेच्च यत् Mb.

To be cooked or roasted; निष्टापस्विद्यदस्थ्नः क्वथनपरिणम- न्मेदसः प्रेतकायान् Māl.5.17.

To elapse (as time).-Caus.

To make ripe, mature, develop, perfect.

To pass (as the night); परिणाम्य निशां तत्र Rām. 3.8.1; तत्र काकसहस्राणि तां निशां पर्यणामयन् Mb.1.1.36.

To stoop, bend oneself down.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

परिणम्/ परि-णम् ( नम्) P. A1. -णमति, ते( aor. पर्य्-अणंसीत्ind.p. परि-णम्य) , to bend or turn aside AV. ; to bend down , stoop Ka1v. ; to change or be transformed into( instr. ) Veda7ntas. Madhus. ; to develop , become ripe or mature Ba1lar. ; to become old Kir. ; to be digested MBh. Pan5c. ; to be fulfilled (as a word) Pan5c. : Caus. -णामयति( ind.p. -णाम्य; Pass. -णाम्यते, p. णाम्यमान, or म्यत्) , to make ripe , ripen , mature S3vetUp. ; to bring to an end , pass (as a night) R. ; to bend aside or down , stoop MBh.