पाद्य
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
कल्पद्रुमः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्यम्, क्ली, (पादार्थमुदकम् । पाद + “पादार्घा- भ्याञ्च ।” ५ । ४ । २५ । इति यत् ।) पादाय वारि । पादप्रक्षालनार्थजलम् । इत्यमरः ॥ तत्- लक्षणं यथा, -- “पादावनेजनजलग्रहणं पात्रमद्भुतम् । लौहजं वा सरोजातं हैमं राजतमेव वा ॥ ताम्रमचरणमपि वायवेनं सतामिति ॥” इति वैखानसग्रन्थः ॥ “षडङ्गुलं प्रविस्तारमुत्सेधञ्चतुरङ्गुलम् । ओष्ठमेकाङ्गुलं कुर्य्यान्नासिकां चतुरङ्गुलाम् ॥ पृष्ठे पादसमायुक्तं चतुरङ्गुलमानतः । पाद्यपात्रमिति ख्यातं सर्व्वदेवप्रपूजने ॥” इति सिद्धान्तशेखरः ॥
अमरकोशः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्य वि।
पाद्यजलम्
समानार्थक:पाद्य
2।7।33।1।2
षट्तु त्रिष्वर्घ्यमर्घार्थे पाद्यं पादाय वारिणि। क्रमादातिथ्यातिथेये अतिथ्यर्थेऽत्र साधुनि॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, जलम्
वाचस्पत्यम्[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्य¦ त्रि॰ पादार्थं पाद--यत्।
१ पादशौचार्थे जले अपसुं स्त्रीतेन
“पाद्याः पाद्याः पाद्याः प्रतिगृह्मन्तामिति”
“दिवाहे-ऽर्ष्ठक्षीयप्र{??}प्रः। पाद चतुर्षांशप्रर्हति यत्।
२ चतुर्थां-[Page4305-b+ 38] शार्हे त्रि॰। देवदेयपाद्ये द्रव्यविशेष उक्तो यथा
“पाद्यंश्यामाकदूर्वाब्जविष्णुक्रान्ताभिरीरितम्”। एतद्द्रव्ययुक्तंजलमिति” देवप्र॰ रघु॰। तद्दानपात्रलक्षणं यथा
“पादा-वसेचनजलग्रहणं पात्रमद्भुतम्। लौहजं ताम्बजातं वाहैमं राजतमेव वा” वैखानससं॰।
“षडङ्गुलप्रविस्ता-रमुत्सेधे चतुरङ्गुलम्। ओष्ठमेकाङ्गुलं कुर्य्यात् नासिकांचतुरङ्गुलाम्। पृष्ठे पादसमायुक्तं चतुरङ्गुगमानतः। पाद्यपात्रमिति ख्यातं सर्वदेवप्रपूजने” सिद्धान्तशेखरः। पाद्यप्रकारः स्थला॰ कन्। पाद्यक पाद्यप्रकारे त्रि॰।
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्य¦ mfn. (-द्यः-द्या-द्यं) Water, &c. for cleaning the feet. E. पाद the foot, यत् aff.
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्य [pādya], a. [पादार्थं पाद-यत्] Belonging to the foot. -द्यम् Water for washing the feet; पादयोः पाद्यं समर्पयामि.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पाद्य mf( आ)n. relating or belonging to the foot Br. S3rS. (n. with or sc. उदक, water used for washing the feet ib. etc. )
पाद्य mf( आ)n. amounting to a quarter of anything S3ulbas.