पुरस्तात्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात्, व्य, (पूर्ब्बस्मिन् पूर्ब्बस्यां पूर्ब्बस्मात् पूर्ब्बस्वाः वा पूर्ब्बः पूर्ब्बा वेति । पूर्ब्ब + “दिक्शब्देभ्यः सप्तमीपञ्चमीप्रथमाभ्यो दिग्- देशकालेष्वस्तातिः ।” ५ । ३ । २७ । इति अस्तातिः । “अस्ताति च ।” ५ । ३ । ४० । इति पूर्ब्बस्य पुरादेशः ।) प्राच्यां दिशि । यथा, पुरस्तात् सूर्य्य उदेति । प्रथमे काले । यथा, पुरस्ताद्भुङ्क्ते । पुरार्थे । अतीते । यथा, पुर- स्ताद्रामोऽभूत् । अग्रतः अग्रे देशे । यथा, पुरस्तादायाति । इत्यमरभरतौ ॥ (यथा च रघौ । २ । ४४ । “मान्यः स मे स्थावरजङ्गमानां सर्गस्थितिप्रत्यवहारहेतुः । गुरोरपीदं धनमाहिताग्ने- र्नश्यत् पुरस्तादनुपेक्षणीयम् ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात् अव्य।
पूर्वदिक्
समानार्थक:प्राची,प्राक्,पूर्व,अनुत्तर,पुरस्तात्
3।3।247।1।1
प्राच्यां पुरस्तात्प्रथमे पुरार्थेऽग्रत इत्यपि। यावत्तावच्च साकल्येऽवधौ मानेऽवधारणे॥
अवयव : पूर्वदिशि_भवम्,पूर्वदिशायाः_ग्रहः,पूर्वदिग्गजः
स्वामी : पूर्वदिशायाः_स्वामी
सम्बन्धि2 : पूर्वदिशि_भवम्,पूर्वदिशायाः_स्वामी,पूर्वदिशायाः_ग्रहः,पूर्वदिग्गजः
वैशिष्ट्यवत् : पूर्वदिशि_भवम्
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, दिक्
पुरस्तात् अव्य।
प्रथमा
समानार्थक:पुरस्तात्
3।3।247।1।1
प्राच्यां पुरस्तात्प्रथमे पुरार्थेऽग्रत इत्यपि। यावत्तावच्च साकल्येऽवधौ मानेऽवधारणे॥
पदार्थ-विभागः : , गुणः, परिमाणः
पुरस्तात् अव्य।
पुरार्थः
समानार्थक:पुरस्तात्
3।3।247।1।1
प्राच्यां पुरस्तात्प्रथमे पुरार्थेऽग्रत इत्यपि। यावत्तावच्च साकल्येऽवधौ मानेऽवधारणे॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, कालः
पुरस्तात् अव्य।
अग्रे
समानार्थक:पुरस्तात्,पुर,पुरतस्,अग्रतः
3।3।247।1।1
प्राच्यां पुरस्तात्प्रथमे पुरार्थेऽग्रत इत्यपि। यावत्तावच्च साकल्येऽवधौ मानेऽवधारणे॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, दिक्
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात्¦ अव्य॰ दिग्देशकालपरात् पूर्वशब्दात् प्र{??}मापञ्चमीसप्त-म्यर्थे अस्ताति पुर् आदेशः। दिगदेशकालवृत्तौ प्रसमा-पञ्चमोसप्तम्यर्थवृतौ पूर्वशब्दार्मे, पुरोवत् उदाहरणम् बोध्यम्
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात्¦ Ind.
1. Eastward.
2. In front, before.
3. Prior, first, preceding.
4. Formerly.
5. Further on, in the sequel. E. पुर to go before, अस्ताति aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात् [purastāt], ind.
Before, in front of (oft. with gen. or abl.); गुरोरपीदं धनमाहिताग्नेर्नश्यत् पुरस्तादनुपेक्षणीयम् R.2.44; Ku.7.3; Me.15; or used by itself; अभ्युन्नता पुरस्तात् Ś.3.7.
At the head of, foremost; यः पुरस्ताद् यतीनाम् M.1.1.
In the first place, at the beginning; पुरस्ताद् दारुणो भूत्वा Mb.12.152.2.
Formerly, previously.
Eastward, in or towards the east; द्यां निरुन्धदतिनील- घनाभं ध्वान्तमुद्यतकरेण पुरस्तात् Ki.9.2.
Later or further on, in the sequel.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
पुरस्तात् ind. before , forward , in or from the front , in the first place , in the beginning RV. etc.
पुरस्तात् ind. in or from the east , eastward ib.
पुरस्तात् ind. in the preceding part (of a book) , above RPra1t.
पुरस्तात् ind. (but also) further on i.e. below Sus3r.
पुरस्तात् ind. (as prep. )before (of place or time) , in front or in presence or before the eyes of( gen. abl. acc. or comp. ) RV. etc. etc.
पुरस्तात् ind. in comparison with( gen. ) Vcar.