प्रफुल्ल
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रफुल्लः, त्रि, (फलतीति । ञि फलाविसरणे + क्तः । “आदितश्चेति ।” ७ । २ । १६ । इति इड- भावः । “तिच ।” ७ । ४ । ८९ । इति उत् । “अनुपसर्गात् फुल्लक्षीवेति ।” ८ । २ । ५५ । इति निष्ठातस्य लः । ततः प्रादिसमासः । यद्बा, प्रफुल्लतीति । प्र + फुल्ल विकसने + अच् ।) विकाशयुक्तः । तत्पर्य्यायः । उत्फुल्लः २ संफुल्लः ३ व्याकोषः ४ विकचः ५ स्फुटः ६ फुल्लः ७ विक- सितः ८ । इत्यमरः । २ । ४ । ७ ॥ प्रबुद्धः ९ जृम्भः १० स्मितः ११ उन्मिषितः १२ दलितः १३ स्फुटितः १४ उच्छ्वसितः १५ विजृम्भितः १६ स्मेरः १७ विनिद्रः १८ उन्निद्रः १९ विमुद्रः २० हसितः २१ । इति हेमचन्द्रः ॥ (यथा, रघौ । २ । २९ । “स पाटलायां गवि तस्थिवांसं धनुर्धरः केशरिणं ददर्श अधित्यकायामिव धातुमय्यां लोध्रद्रुमं सानुमतः प्रफुल्लम् ॥”)
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रफुल्ल वि।
प्रफुल्लितवृक्षः
समानार्थक:प्रफुल्ल,उत्फुल्ल,सम्फुल्ल,व्याकोश,विकच,स्फुट,फुल्ल,विकसित
2।4।7।2।1
वन्ध्योऽफलोऽवकेशी च फलवान्फलिनः फली। प्रफुल्लोत्फुल्लसंफुल्लव्याकोशविकचस्फुटाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, अचलसजीवः, वृक्षः
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रफुल्ल¦ mfn. (-ल्लः-ल्ला-ल्लं)
1. Blown, as flower.
2. Smiling.
3. Shining.
4. Glad, pleased. E. प्र before, फुल्ल flowered.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रफुल्ल [praphulla], p. p.
Full-blown, blossoming, blooming; न हि प्रफुल्लं सहकारमेत्य वृक्षान्तरं काङ्क्षति षट्पदाली R.6.69;2. 29; Ku.3.45;7.11.
Expanded or dilated like a full-blown flower (as eyes).
Smiling.
Shining.
Gay, cheerful, pleased. -Comp. -नयन, -नेत्र, -लोचनa. with eyes expanded with joy. -वदन a. having a beaming or cheerful countenance, looking cheerful.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रफुल्ल mfn. (See. फुल्ल्. फल्)blooming forth , blooming , blown MBh. Ka1v. etc.
प्रफुल्ल mfn. covered with blossoms or flowers R. Hariv.
प्रफुल्ल mfn. expanded , opened wide (like a full-blown flower) , shining , smiling , cheerful , pleased(See. comp. )