प्रबुध्

यन्त्रोपारोपितकोशांशः

Apte

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

प्रबुध् [prabudh], 4 Ā., 1 P.

To awake, wake up, rise from sleep; प्रबुद्ध इव सुप्तम् Ś.5.11; Śi.9.3.

To blow, expand, bloom, be blown; साम्रे$ह्नीव स्थलकमलिनीं नप्रबुद्धां नसुप्ताम् Me.94.

To perceive, observe, be aware of.-Caus.

To awaken, waken, rouse; प्राबोधयन्नुषसि वाग्भिरुदारवाचः R.5.65;6.56.

To acquaint with, inform, make known; तमभ्यनन्दत् प्रथमं प्रबोधितः R.3.68.

To cause to expand or open; (पद्मानि) प्रबोधवत्यूर्ध्व- मुखैर्मयूखैः Ku.1.16.

To instruct, teach; explain.

To persuade, induce.

To stimulate, excite.

Monier-Williams

पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्।

प्रबुध्/ प्र- A1. -बुध्यते(Ved. inf. -बुधे) , to wake up , wake , awake (intrans.) RV. etc. ; to expand , open , bloom , blossom MBh. Ka1v. etc. ; P. -बोधति, to become conscious or aware of know , understand , recognise as (2. acc. ) MBh. : Caus. -बोद्हयति, to wake up , awaken (trans.) MBh. Ka1v. etc. ; to cause to expand or bloom Kum. ; to stimulate (by gentle friction) , S3a1rn3gS. ; to make sensible , cause to know , inform , admonish , persuade , convince MBh. Ka1v. etc. ; to instruct , teach (two acc. ) Ca1n2.

प्रबुध्/ प्र-बुध् mfn. watchful , attentive RV.

प्रबुध्/ प्र-बुध् f. awaking ib.