प्रयुक्त
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रयुक्तम्, त्रि, (प्र + युज् + क्तः ।) प्रकर्षेण युक्तम् । यथा, -- “गुणप्रयुक्ताः परमर्म्मभेदिनः शरा इवावंशभवा भवन्ति हि । तथाविधा ये तु विशुद्धवंशजा व्रजन्ति चापा इव तेऽतिनम्रताम् ॥” इत्युद्भटः ॥ प्रकृष्टस्रमाधियुक्तम् । प्रकृष्टसंयोगविशिष्टम् । प्रकृष्टनिन्दायुक्तम् । प्रकृष्टसंयमविशिष्टम् । प्रपूर्ब्बयुगधात्वर्थदर्शनात् । हेतौ क्ली । यथा । न च समवायिनिमित्ताभावप्रयुक्तो नियमेन कार्य्याभावः किन्त्वसमवायिकारणाभावप्रयुक्तो- ऽपि । इति रक्षितः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रयुक्त¦ त्रि॰ प्र + युज--क्त।
१ प्रकर्षेण संयोगयुते
२ प्रेरिते
३ प्र-योज्ये परम्परया कार्ये च। तस्य भावः प्रयुक्तत्वतद्भावे न॰। स च स्वरूपसम्बन्धभेदः कारणाभावेनकार्य्याभाव इत्यादिप्रतीतिसिद्धः गौ॰ सू॰। तदुक्तं गौ॰ सू॰
१ ।
१ ।
२ । वृत्तौ प्रयोज्यत्वं प्रयोजकत्वंवा पञ्चम्यर्थः दण्डाभावात् घटाभाव इतिवत् स्वरूपस-म्बन्धविशेष एव तत्”।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रयुक्त¦ mfn. (-क्तः-क्ता-क्तं)
1. Endowed with, possessing as an attribute, &c.
2. Resulting from, consequential.
3. Appointed, nominated.
4. Associated or connected with.
5. Applied, employed, (as a word.)
6. Compact, closely united.
7. Harnessed, yoked.
8. Done, to or for.
9. Abstracted, lost in meditation.
10. Lent, (as money.)
11. Asleep. n. (-क्तं) Cause. E. प्र before, युज् to join, aff. क्त |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रयुक्त [prayukta], p. p.
Yoked, harnessed.
Used, employed (as a word &c.); सप्रयुक्तस्य दम्भस्य ब्रह्माप्यन्तं न गच्छति Pt.1.22.
Applied.
Appointed, nominated,
Acted, represented.
Arising or resulting from, produced by, consequent on; मेधाविनो नीतिगुणप्रयुक्तां पुरः स्फुरन्तीमिव दर्शयन्ति Pt.1.61.
Endowed with.
Lost in meditation, abstracted.
Lent or put to interest (as money).
Prompted, instigated, urged; गुणप्रयुक्ताः परमर्मभेदिनःUdb.; अथावमानेन प्रयुक्ता Ku.1.21.
Directed, hurled at.
Shaken, set in motion.
Inflicted upon.
Connected with.
Thick, compact, closely united.
Drawn (as a sword).
Contrived.
Suitable. -क्तम् A cause. -Comp. -संस्कार a. polished (as a gem).
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. yoked , harnessed MBh. R. etc.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. stirred (by wind) Ragh.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. directed , thrown , hurled MBh. Ka1v. etc.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. drawn (as a sword) BhP.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. vented (as anger) MBh.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. uttered , pronounced , recited Up. S3iksh. etc.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. urged , ordered , bidden Gobh. Bhag. etc.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. used , employed , practised , performed , done Br. Kaus3. MBh. etc.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. undertaken , begun , contrived R. Ma1lav. Prab.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. made , prepared Kum.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. ( n. impers. )behaved or acted towards( loc. or acc. with प्रति) S3ak.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. lent (on interest) Ya1jn5.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. suitable , appropriate Pan5cat. (See. अ-प्रय्)
प्रयुक्त/ प्र-युक्त mfn. resulting from( comp. ) ib.
प्रयुक्त/ प्र-युक्त n. a cause W.