भृ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भृ लि टु डु ञ भृतिपुष्ट्योः । इति कविकल्प- द्रुमः ॥ (भ्वा०-उभ०-सक०- अनिट् । लि-ह्वा०-उभ०-सक०-अनिट् ।) भृति- र्भरणं पुष्टिः पोषणम् । लि ञ “बिभर्त्ति शशिनं शम्भुर्बिभृते जनकः सुतम् । टु भरथुः । ङु भृत्रिमम् । भ्वादिपक्षे भृतिः पूरणम् । ञ भरति कुम्भमद्भिर्जनः । भरते । इति दुर्गादासः ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भृ¦ भरणे भ्वा॰ उभ॰ सक॰ अनिट्। भरति--ते अभार्षीत् बभार बभ्रे।
भृ¦ धारणे पोषणे च जु॰ उभ॰ सक॰ अनिट्। बिभर्त्ति बिभृतेअभार्षीत् अभृत। बिभरामास--बभार। द्वित्। अथुभरथुः। ड्वित्। क्त्रि--मप् च। भृत्त्रिमः।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भृ (ञ्) भृञ्¦ r. 1st cl. (भरति-ते) (डु, ञ्) डुभृञ् r. 3rd cl. (विभर्त्ति विभृते)
1. To nourish, to cherish, to foster, to maintain.
2. To fill.
3. To hold or support.
4. To suffer.
5. To confer. With सम्,
1. To col- lect.
2. To prepare.
3. To nourish.
4. To produce.
भृ (भ्र) मि¦ m. (-मिः)
1. A whirlwind, a hurricane, a high wind.
2. An eddy, a whirlpool. E. भ्रम् to turn round, इन् Una4di aff., and the semi-vowel changed to its congener.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भृ [bhṛ], 1, 3 U. (भरति-ते; बिभर्ति-बिभृते, बभार-बभ्रे, बिभरांच- कार-चक्रे, अभार्षीत्-अभृत, भरिष्यति-ते, भर्तुम्, भृत; pass. भ्रियते,desid. बिभरिषति-ते or बुभूर्षति-ते)
To fill; जठरं को न बिभर्ति केवलम् Pt.1.22.
To fill, pervade, fill with; अभार्षीद् ध्वनिना लोकान् Bk.15.24.
To bear, support, uphold, bear up; धुरं धरित्र्या बिभरांबभूव R.18.45; कूर्मो बिभर्ति धरणीं खलु पृष्ठकेन Ch. P.5; Bk.17.16.
To maintain, foster, cherish, protect, take care of, nourish; भरस्व पुत्रं दुष्यन्त Bhāg.9.2.21; दरिद्रान् भर कौन्तेय मा प्रयच्छेश्वरे धनम् H.1.14.
To bear, have, possess; सिन्धोर्बभार सलिलं शयनीयलक्ष्मीम् Ki.8.57; पिशुनजनं खलु बिभ्रति क्षितीन्द्राः Bv.1.74; वलित्रयं चारु बभार बाला Ku.1.39; इन्दोर्दैन्यं त्वदनुसरणक्लिष्टकान्तेर्बिभर्ति Me.86; Ś.2.4.
To wear; बिभ्रज्जटामण्डलम् Ś.7.11;6.5; विवाहकौतुकं ललितं बिभ्रत एव (तस्य) R.8.1.;1.1; जटाश्च बिभृयान्नित्यम् Ms.6.6.
To feel, experience, suffer, endure (joy, sorrow &c.); भावशुद्धिसहितैर्मुदं जनो नाटकैरिव बभार भोजनैः Śi.14.5; संत्रास- मबिभः शक्रः Bk.17.18; Ś.7.21.
To confer, bestow, give, produce; यौवने सदलंकाराः शोभां बिभ्रति सुभ्रवः Subhāṣ.
To keep, hold, retain (as in memory).
To hire; Ms.11.62; Y.3.235.
To bring or carry.
To take away, transport.
Ved. To acquire, gain.
To balance, hold in equipoise (as a pair of scales). (गर्भं भृ to become pregnant, conceive; क्षितिं भृ to rule the earth; जटां भृ to wear matted hair &c.).
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भृ cl.1 P. A1. ( Dha1tup. xxii , 1 ) भरति, ते; cl.3 P. A1. ( xxv , 5 ) बिभर्ति( बिभर्तिonly RV. iv , 50 , 7 ) , बिभृते; cl.2 P. भर्तिRV. i , 173 , 6 . ( p. P. बिभ्रत्, See. ; A1. बिभ्राणwith act. meaning Ragh. , बिभ्रमाणwith pass. -mmeaning RV. ; pf. जभार, जभरत्; जभ्रे, अजभर्तनib. ; बभार, बभृमBr. etc. ; p. बभ्राणwith pass. meaning RV. ; बिभराम्बभूवRagh. , राम्-आसBhat2t2. ; aor. अभार्RV. ; भर्तम्, भृतम्Br. ; अभृतGr. ; अभार्षम्Subj. भर्षत्RV. ; अभारिषम्AV. ; Prec. भ्रियासम्, यात्Br. ; fut. भरिष्यतिcond. अभरिष्यत्RV. ; भर्ताS3Br. ; inf. भर्तुम्, भर्तवे, भर्तवै, Ved. ; भरध्यैRV. ; ind.p. -भृत्यib. etc. ), to bear , carry , convey , hold(" on " or " in " loc. ) RV. etc. ; to wear i.e. let grow(hair , beard , nails) Mn. MBh. etc. ; to balance , hold in equipoise(as a pair of scales) Vishn2. ; to bear i.e. contain , possess , have , keep(also " keep in mind ") RV. etc. ; to support , maintain , cherish , foster ib. ; to hire , pay MBh. ; to carry off or along( A1. भरते, " for one's self " i.e. gain , obtain , or = ferri " to be borne along ") RV. AV. ; to bring , offer , procure , grant , bestow RV. etc. ; to endure , experience , suffer , undergo ib. ; to lift up , raise(the voice or a sound ; A1. भरते, also " to rise , be heard ") RV. ; to fill(the stomach) Pan5cat. ; (with गर्भम्)to conceive , become pregnant( cf. under धृ) RV. ; (with क्षितिम्)to take care of , rule , govern Ra1jat. ; (with , आज्ञाम्)to submit to , obey ib. ; (with ऊर्जाम्)to exert , employ Bhat2t2. : Pass. भ्रियते( ep. also ति; aor. अभारि) , to be borne etc. RV. etc. etc. : Caus. भारयति( aor. अबीभरत्) , to cause to bear etc. ; to engage for hire MBh. : Desid. बुभूर्षति( S3Br. Ma1rkP. ) , बिभरिषति( Pa1n2. 8-2 , 49 ) , to wish to bear or support or maintain: Intens. बरिभर्ति(3. pl. भ्रतिRV. , where also 2. du. जर्भृतः) , बरीभर्ति( Ka1v. ) , to bear repeatedly or continually , carry hither and thither.[ cf. Zd. bar ; Gk. ? ; Lat. fero ; Slav. brati ; Goth. bai4ran ; Germ. beran , ge-ba0ren ; Eng. bear.]
भृ (1. See. p. 764 , col. 3) , in comp. for भ्रू.