भ्रम्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भ्रम् (उ) भ्रमु¦ r. 1st cl. (भ्रमति भ्रम्यति) r. 4th cl. (भ्राम्यति)
1. To turn round, to move circularly.
2. To be unsteady or unfixed.
3. To roam, to wander; it is also figuratively applicable to mental unsteadiness, as to err, to wander, to be ignorant or mistaken, &c. With परि, To wander about. With वि, To play, to wanton. With सम्,
1. To hurry.
2. To honour.
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भ्रम् [bhram], 1, 4 P. (भ्रमति, भ्रम्यति, भ्राम्यति, बभ्राम, अभ्रमत्, अभ्र- मीत्, भ्रमिष्यति, भ्रमितुम्, भ्रान्त)
To roam or wander about, move or go about, rove, ramble (fig. also); भ्रमति भुवने कन्दर्पाज्ञा Māl.1.17; मनो निष्ठाशून्यं भ्रमति च किमप्यालिखति च 31; oft. with acc. of place; भुवं बभ्राम Dk.; दिग्मण्डलं भ्रमसि मानस चापलेन Bh.3.77; so भिक्षां भ्रम् 'to go about begging'.
To turn or whirl round, revolve, move round or in a circle; सूर्यो भ्राम्यति नित्यमेव गगने Bh.2.95; भ्रमता भ्रमरेण Gīt.3.
To go astray, stray, swerve, deviate.
To spread, prevail, be current or afloat; अभ्रमच्च पौरजानपदेष्वियं वार्ता Dk.
To totter, reel, stagger, be in doubt or suspense, waver; अन्तर्भिन्नं भ्रमति हृदयम् Māl. 5.2.
To err, be in error or mistake, be mistaken; आभरणकारस्तु तालव्य इति बभ्राम.
To flicker, flutter, quiver, move unsteadily; चक्षुर्भ्राभ्यति Pt.4.78.
To surround.
To waver, be perplexed, doubt; तैरश्वै- र्भ्राम्यते भ्रान्तैः सुमाली राक्षसेश्वरः Rām.7.7.3. -Caus. (भ्रमयति-ते or भ्रामयति-ते)
To cause to rove or wander, cause to revolve or turn round, whirl round; भ्रमय जलदानम्भोगर्भान् Māl.9.41.
To cause to err, delude, mislead, perplex, confuse, embarrass, cause to reel or stagger; विकारश्चैतन्यं भ्रमयति च संमीलयति च U.1.36.
To wave, brandish, vibrate; लीलारबिन्दं भ्रमयांचकार R.6.13.
To proclaim by beat of drum.
To disarrange.
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
भ्रम् cl.1 P. ( Dha1tup. xx , 20 ) भ्रमति( ep. also ते)and cl.4 P. ( xxvi , 96 ) , भ्राम्यति( Pot. भ्रम्यात्Pa1rGr2. ; pf. बभ्राम, 3. pl. बभ्रमुःor भ्रेमुःMBh. Ka1v. etc. ; fut. भ्रमिताGr. ; भ्रमिष्यतिMBh. ; aor. अभ्रमीत्ib. ; inf. भ्रमितुम्or भ्रान्तुम्MBh. Ka1v. etc. ; ind.p. भ्रमित्वा, भ्रान्त्वा, -भ्राम्यib. ) , to wander or roam about , rove , ramble(with देशम्, to wander through or over a country ; with भिक्षाम्, go about begging) MBh. Ka1v. etc. ; to fly about(as bees) Ka1v. Var. ; to roll about(as the eyes) Ka1vya7d. ; to wag(as the tongue) S3a1rn3gP. ; to quiver(as the fetus in the womb) BhP. ; to move to and fro or unsteadily , flicker , flutter , reel , totter S3Br. Ka1lid. Pur. ; to move round , circulate , revolve(as stars) MBh. Hariv. Su1ryas. ; to spread , be current(as news) Das3. ; to waver , be perplexed , doubt , err Bhag. Pur. Siddh. : Pass. aor. अभ्रामि( impers. , with ते, " you have wandered or roamed about ") R. : Caus. भ्रामयति( mc. also ते; aor. अबिभ्रमत्: Pass. भ्राम्यते) , to cause to wander or roam , drive or move about , agitate MBh. Ka1v. etc. ; (with पटहम्or ह-घोषणाम्) , to move a drum about , proclaim by beat of drum Katha1s. ; to cause to move or turn round or revolve , swing , brandish Up. MBh. Ka1v. etc. ; to drive through( acc. )in a chariot Cat. ; to disarrange Kaus3. ; to cause to err , confuse Hariv. Ma1rkP. ; to move or roam about( aor. अबिभ्रमत्Page769,3 ; B. अबभ्रमत्) R. : Desid. बिभ्रमिषतिGr. : Intens. बम्भ्रमीति, बम्भ्रम्यते(also with pass. meaning) and बम्भ्रान्ति(only Gr. ) , to roam about repeatedly or frequently , wander through , circumambulate Hariv. Var. S3atr. [ cf. Gk. ? ; Lat. fremere ; Germ. bre0men , brimmen , brummen ; Eng. brim , brim-stone.]