मुखाग्नि
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुखाग्निः, पुं, (मुखं मुख्योऽग्निः ।) दावाग्निः । यथा, -- “हेमकेलिर्द्वयोश्चाथ मृदाकुः स्याद्दवानलः । मुखोल्का भूतसश्चारी मुखाग्निर्भरघस्मरः ॥” इति शब्दमाला ॥ शवमुखे दन्तवह्निः । इति लोके । शास्त्रे तु शिरःस्थाने । यथा, -- “देवाश्चाग्निमुखाः सर्व्वे गृहीत्वा तु हुता- शनम् । गृहीत्वा पाणिना चैव मन्त्रमेतदुदीरयेत् ॥ कृत्वा तु दुष्कृतं कर्म्म जानता वाप्यजानता । मृत्युकालवशं प्राप्य नरं पञ्चत्वमागतम् ॥ धर्म्माधर्म्मसमायुक्तं लोभमोहसमावृतम् । दहेयं सर्व्वगात्राणि दिव्यान् लोकान् स गच्छतु ॥ एवमुक्त्वा ततः शीघ्रं कृत्वा चैव प्रदक्षिणम् । ज्वलमानं तथा वह्निं शिरः स्थाने प्रदापयेत् ॥ चातुर्व्वर्णेषु संस्थानमेवं भवति पुत्त्रिके ! ।” इति शुद्धितत्त्वम् ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुखाग्नि¦ पु॰ मुखमेवाग्नितुल्यं शापदानेन दाहकत्वात्यस्य।
१ विप्रे कर्म॰ वडवामुखजे
२ दावानले च शब्दमा॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुखाग्नि¦ m. (-ग्निः)
1. The conflagration of a forest.
2. A sort of goblin with a face of fire.
3. Fire put into the mouth of the corpse at the time of lighting the funeral pile.
4. A sacrificial or consecra- ted fire. E. मुख the mouth, face, or chief, principal, and अग्नि fire.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मुखाग्नि/ मुखा m. a forest conflagration L.
मुखाग्नि/ मुखा m. a sort of goblin with a face of fire W.
मुखाग्नि/ मुखा m. fire put into the mouth of a corpse at the time of lighting the funeral pile W.
मुखाग्नि/ मुखा m. a sacrificial or consecrated fire W.