मृज्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः[सम्पाद्यताम्]
शब्दसागरः[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मृज् (ऊ) मृजू¦ r. 2nd cl. (मार्ष्टि) r. 1st and 10th cls. (मार्जति मार्जयति-ते)
1. To clean, to cleanse.
2. To be clean or pure.
3. To ornament.
4. To sound.
5. To sharpen. With अप or प्र prefixed,
1. To sweep, to sweep away.
2. To clean. With सम
1. To clean.
2. To stroke.
3. To filter.
Apte[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मृज् [mṛj], I. 1 P. (मार्जति) To sound. -II 2 P., 1 U. (मार्ष्टि, मार्जयति-ते, ममार्ज-मार्जयांचकार-चक्रे, अमार्जीत्-अमार्क्षीत्, अममार्जत्-त, मार्जिष्यति, मार्क्ष्यति, मार्जयिष्यति-ते, मार्जितुम्-मार्ष्टुम्, मार्जयितुम्, मृष्ट, मार्जित, desid. मिमृक्षति or मिमार्जिषति)
To wipe or wash off, cleanse, clean, sweep clean (fig. also); स्वेदलवान् ममार्ज Śi.3.79; दोषप्रवादममृजन् 5.28; यत्पूर्वं विधिना ललाटलिखितं तन्मार्जितुं कः क्षमः Bh.2.93; त्यागेन पत्न्याः परिमार्ष्टुमैच्छत् R.14.35.
To rub, stroke.
To make smooth, curry (as a horse).
To deck, adorn.
To purify, wash with water, sharpen; ललुः खङ्गान् ममार्जुश्च ममृजुश्च परश्वधान् Bk.14.92 (शुद्धान् चक्रुः or शोधितवन्तः).
Monier-Williams[सम्पाद्यताम्]
|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मृज् ( cf. मर्ज्, मार्ज्and मृश्) cl.2 P. मार्ष्टि(Ved. also A1. मृष्टेand cl.6 P. A1. मृजति, ते, 3. pl. मृञ्जतRV. ; Pot. मृञ्ज्यात्S3Br. ; cl.1 P. A. मार्जति, तेMBh. ; pf. ममार्ज, ममृजेAV. etc. ; 3. pl. ममार्जुःMBh. ; मामृजुःRV. ; A1. मामृजे, जीतib. ; aor. अमृक्षत्, षतRV. MBh. ; अमार्क्षीत्and अमार्जीत्Br. ; fut. म्रष्टाBr. ; मार्ष्टाor मार्जिताGr. ; म्रक्ष्यतेor मार्क्ष्यतेBr. etc. ; मार्जिष्यतिGr. ; inf. मर्ष्टुम्, मार्ष्टुम्and मार्जितुम्MBh. etc. ; ind.p. मृष्वाAV. ; -मृज्यAV. ; -मार्ज्यKa1v. ) , to wipe , rub , cleanse , polish , clean , purify , embellish , adorn( A1. also " one's self ") RV. etc. ; to make smooth , curry( e.g. a horse or other animal) RV. ; to stroke R. ; to wipe off or out , remove , destroy MBh. Ka1v. etc. ; to wipe off or transfer(impurity , debt etc. )from one's self upon( loc. ) AV. ; to carry away , win RV. i , 174 , 4 ; ( मार्ष्टि) , to go Naigh. ii , 14 ( Nir. xiii , 3 ): Caus. or cl.10. मर्जयति, ते(Ved. , मार्जयति, तेBr. etc. ; aor. अममार्जत्Gr. ; अमीमृजन्तBr. ; Pass. मार्जतेKa1v. ) , to wipe , rub , cleanse , purify , adorn RV. etc. Page829,3; to wipe off , remove , destroy Ya1jn5. Bhartr2. ; ( मर्जयते) , to move about , roam RV. vii , 39 , 3 ( Sa1y. ): Desid. मिमार्जिषतिand मिमृक्षतिGr. : Intens. मर्मृजीति( ज्म, जन्त, p. जान) , मर्मृज्यतेRV. AV. ; मरीमृज्यतेBr. ; मर्मार्ष्टिGr. ; to rub or wipe off , clean , purify(A.also"one's self").[ cf. Gk. ? , ? , ? ; Lat. mulgere ; Slav. mle8sti ; Lith. mi4lsti ; Germ. , melke , Milch ; Eng. milk.]
मृज् ( ifc. )See. धर्म-मृय्.