रभस
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रभसः, पुं, (रभणमिति । रभ + “अत्यविचमि- तमिनमिरभिलभीति ।” उणा० ३ । ११७ । इति असच् ।) वेगः । (यथा, माघे । ९ । ७२ । “रभसोत्थितामुपगतः सहसा परिरभ्यकश्चन बधूमरुधत् ॥”) हर्षः । इति मेदिनी । से, ३१ ॥ (प्रेमोत्साहः । यथा, गीतगोविन्दे । ५ । ६ । “मनसि रभसविभवे हरिरुदयतु सुकृतेन ॥” “रभसस्य प्रेमोत्साहस्य ।” इति तट्टीकाबाल- बोधिनी ॥) संरम्भः । यथा, माघे । ११ । १९ । “प्रमदमदनमाद्यद्यौवनोद्दामरामा रमणरभसखेदच्छेदविच्छे दक्षः ॥” संभ्रमः । यथा, भागवते । ११ । १९ । “वज्रदंष्ट्राः श्वानः सप्तशतानि विंशतिश्च सरभसं खादन्ति ॥”) पौर्व्वापर्य्यविचारः । इत्यरुणः । औत्सुक्यमिति कलिङ्गः । स्त्रियामा रभसा च दृश्यते । इति कृष्णः । (यथा, किरातार्ज्जुनीये । ५ । १ । “अथ जयाय नु मेरुमहीभृतो रभसया नु दिगन्तदिदृक्षया । अभिययौ स हिमालयमुच्छ्रितं समुदितं नु विलङ्घयितुं नभः ॥”) (यथा, महाभारते । ५ । ५१ । १० । “सर्व्वेषां मम पुत्राणां स एकः क्रूरविक्रमः । बह्वाशी विप्रतीपश्च बाल्येऽपि रभसः सदा ॥” महान् । इति निघण्टुः । ३ । ३ ॥) यदा तु रभसगुणयोगातर्श आदित्वात् अप्र- त्यये तद्वति वर्त्तते तदा वाच्यलिङ्गता स्यात् । इति लिङ्गादिसंग्रहे भरतः ॥ स्वनामख्यातः अभिधानविशेषश्च ॥
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रभस¦ पु॰ रभ--असच्।
१ वेगे
२ हर्षे मेदि॰
३ औत्सुक्ये
४ पौर्वापर्य्याविचारे च अमरः। अर्श आद्यच्।
५ वेगादि-युक्ते त्रि॰
६ कोषकारकभेदे पु॰।
७ महति त्रि॰ निघ॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रभस¦ m. (-सः)
1. Speed, velocity.
2. Joy, delight.
3. Consideration of causes and events, or the past and future.
4. Regret, sorrow for something lost or absent.
5. Rashness, Precipitation.
6. Passion, rage. f. (-सा)
1. Violent, fierce, wild.
2. Eager, strong, powerful. E. रभ् to begin, असच् Una4di aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रभस [rabhasa], a. [रभ्-अचस् Uṇ 3.116]
Violent, impetuous, fierce, wild.
Strong, intense, vehement, powerful, ardent, eager (as desire &c.); रभसया नु दिगन्तदिदृक्षया Ki.5.1; R.9.61; Mu.5.24.
Rash, precipitate.
Joyful, glad.
Ved. Strengthening.
सः Violence, force, impetuosity, haste, speed, hurry, vehemence; आलीषु केलीरभसेन बाला मुहुर्ममालापमुपालपन्ती Bv.2.12; त्वभि- सरणरभसेन वलन्ती Gīt.6; Śi 6.13;11.23; Ki.9.47; Bhāg.7.9.15.
Rashness, precipitateness, headlong haste; अतिरभसकृतानां कर्मणामाविपत्तेर्भवति हृदयदाही शल्यतुल्यो विपाकः Bh.2.99; त्यजति न मृगव्याधरभसः Śiva-mahimna 22.
Anger, passion, rage, fury; रक्तेक्षणेन च मनाग्रभसं दधानौ Bhāg.3.15.28.
Regret, sorrow.
Joy, pleasure, delight; मनसि रभसविभवे हरिरुदयतु सुकृतेन Gīt. 5.
Ardent desire, eagerness.
Poison.
N. of a magical incantation recited over weapons.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रभस mf( आ)n. (fr. prec.) impetuous , violent , rapid , fierce , wild RV. etc.
रभस mf( आ)n. ( ifc. )eager for , desirous of Ka1lid.
रभस mf( आ)n. strong , powerful (said of the सोम) RV.
रभस mf( आ)n. shining , glaring ib.
रभस m. impetuosity , vehemence , hurry , haste , speed , zeal , passion , eager desire for( comp. ) MBh. Ka1v. etc. (also f( आ). L. ; रभसibc. ; 674882 सत्ind. and 674882.1 सेनind. violently , impetuously , eagerly , quickly)
रभस m. joy , pleasure Gi1t.
रभस m. regret , sorrow W.
रभस m. poison L.
रभस m. N. of a magical incantation recited over weapons R.
रभस m. of a दानव( v.l. रश्मिस)
रभस m. of a king (son of रम्भ) BhP.
रभस m. of a राक्षसL.
रभस m. of a lexicographer (also called रभस-पाल) Cat.
रभस m. of a monkey R.
Purana index
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
--a son of Rambha, and father of गम्भीर. भा. IX. १७. १०.
Purana Encyclopedia
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
RABHASA I : A monkey in Śrī Rāma's army. (Vālmīki Rāmāyaṇa, Yuddhakāṇḍa, Canto 4).
_______________________________
*9th word in left half of page 625 (+offset) in original book.
RABHASA II : A Rākṣasa on Rāvaṇa's side. (Vālmīki Rāmāyaṇa, Yuddha Kāṇḍa, Canto 9).
_______________________________
*10th word in left half of page 625 (+offset) in original book.