रुच्
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुक्, [च्] स्त्री, (रुच् + भावे क्विप् ।) शोभा । (यथा, माघे । ४ । ६६ । “दधद्भिरभितस्तटौ विकचवारिजाम्बूनदै- र्व्विनोदितदिनक्लमाः कृतरुचश्च जाम्बूनदैः ॥”) द्युतिः । (यथा, किराते । ५ । ४५ । “क्षिपति योऽनुवनं विततां बृहद्- बृहतिकामिव रौचनिकीं रुचम् ॥”) इच्छा । इति मेदिनी ॥ (यथा, महाभारते । १३ । १२४ । २८ । “नानाबुद्धिरुचो लोके मनुष्यान्नूनमिच्छसि । ग्रहीतुं स्वगुणैः सर्व्वांस्तेनासि हरिणः कृशः ॥” तेजः । यथा, रघुः । ९ । ६ । “अनुययौ यमपुण्यजनेश्वरौ सवरुणावरुणाग्रसरं रुचा ॥”) शारिकाशुकवाक् । इति शब्दरत्नावली ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुच् स्त्री।
प्रभा
समानार्थक:प्रभा,रुच्,रुचि,त्विष्,भा,भास्,छवि,द्युति,दीप्ति,रोचिस्,शोचिस्,वर्च,महस्,ओजस्,तेजस्
1।3।34।1।2
स्युः प्रभारुग्रुचिस्त्विड्भाभाश्छविद्युतिदीप्तयः। रोचिः शोचिरुभे क्लीबे प्रकाशो द्योत आतपः॥
वैशिष्ट्य : सूर्यः
: तडित्, किरणः, आतपः, ज्योत्स्ना
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, तेजः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुच्(चा)¦ स्त्री रुच सम्प॰ क्विप् वा टप्।
१ दींप्तौ,
२ शो-सायां,
३ प्रकाशे,
४ शारिकाखगवाचि च शब्दर॰।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुच्¦ r. 1st cl. (रोचते)
1. To shine.
2. To please, to be pleased.
रुच्¦ f. (-रुक्)
1. Light, lustre, splendour.
2. Beauty, loveliness.
3. Light- ning.
4. Wish, desire.
5. The chattering of the parrot or Maina
4.
6. The Rig-Ve4da. E. रुच् to shine, aff. क्विप्; also with टाप् added रुचा |
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुच् [ruc], 1 Ā. (रोचते, रुरुचे, अरुचत्-अरोचिष्ट, रोचिष्यते, रुचित)
To shine, look splendid or beautiful, be resplendent; रुरुचिरे रुचिरेक्षणविभ्रमाः Śi.6.46; Ms.3.62.
To like, be pleased with (said of persons), be agreeable to, please (of things); used with dat. of the person who is pleased and nom. of the thing; न स्रजो रुरुचिरे रमणीभ्यः Ki.9.35; यदेव रोचते यस्मै भवेत् तत् तस्य सुन्दरम् H.2.53; sometimes with gen. of person; दारिद्र्यान्मरणाद् वा मरणं मम रोचते न दारिद्र्यम् Mk.1.11. -Caus. (रोचयति-ते)
To cause to like, make pleasant or agreeable; यतात्मने रोचयितुं यतस्व Ku.3.16.
To illuminate, irradiate.
To like, find pleasure in.
To resolve -Desid. (रुरु-रो-चिषते) To wish to like &c.
रुच् [ruc] रुचा [rucā], रुचा f. [रुच्-क्विप् वा टाप्]
Light, lustre, lustre, brightness; क्षणदासु यत्र च रुचैकतां गताः Śi.13.53;9.23,25; शिखरमणिरुचः Ki.5.43; Me.46.
Splendour, loveliness, beauty.
Colour, appearance (at the end of comp.); चलयन्भृङ्गरुचस्तवालकान् R.8.53; Ku.3.65; Ś.1.15; Ki.5.45.
Liking, desire.
Lightning.
The note of the parrot or Mainā.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
रुच् cl.1 A1. ( Dha1tup. xviii , 5 ) रोचते(Ved. and ep. also ति; pf. रुरोच, रुरुचेRV. etc. ; Subj. रुरुचन्तPot. रुरुच्यास्RV. ; p. रुरुक्वस्, रुरुचानib. ; aor. अरुचत्Ra1jat. ; अरोचिष्टBr. etc. ; अरुक्तTA1r. ; p. रुचानRV. ; aor. Pass. अरोचिRV. ; Prec. रुचीयTA1r. ; रोचिषीयBr. ; रुचिषीयAV. ; fut. रोचिताGr. ; रोचिष्यतेMBh. ; inf. रोचितुम्ib. ; रुचेRV. ; ind.p. रुचित्वाor रोचित्वाPa1n2. 1-2 , 26 ) , to shine , be bright or radiant or resplendent RV. etc. ; (only in pf. P. )to make bright or resplendent RV. ; to be splendid or beautiful or good AV. Mn. MBh. etc. ; to be agreeable to , please( dat. or gen. ) Mn. MBh. etc. ; to be pleased with , like( acc. ) MBh. R. ; to be desirous of , long for( dat. ) Hariv. : Caus. रोचयति, ते( aor. अरूरुचत्, चत; Pass. रोच्यते) , to cause to shine RV. ; to enlighten , illuminate , make bright ib. S3Br. BhP. ; to make pleasant or beautiful AV. AitBr. Kum. Page882,1; to cause any one( acc. )to long for anything( dat. ) Gi1t. ; to find pleasure in , like , approve , deem anything right( acc. or inf. ) Mn. MBh. etc. ; to choose as (double acc. ) R. ; to purpose , intend Hariv. ; ( Pass. )to be pleasant or agreeable to( dat. ) R. : Desid. रुरुचिषतेor रुरोचिषतेGr. : Intens. (only p. रोरुचान)to shine bright RV. [ cf. Gk. ? , ? ; lux , luceo , luna , lumen ; Goth. liuhath , lauhmuni ; Germ. lioht , lieht , licht ; Angl.Sax. leo4ht ; Eng. light.]
रुच् f. light , lustre , brightness RV. etc.
रुच् f. splendour , beauty , loveliness VS. S3Br. etc.
रुच् f. colour , hue VarBr2S. Ka1lid. BhP.
रुच् f. ( ifc. )appearance , resemblance BhP. Ka1vya7d.
रुच् f. pleasure , delight , liking , wish , desire VS. MBh.
रुच् f. pl. N. of a partic. class of आप्सरसs VP.